w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja
Programy nauczania w rzeczywistoÅci szkolnej (PDF) - Centrum ...
Programy nauczania w rzeczywistoÅci szkolnej (PDF) - Centrum ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ewaluacja pozwala zatem wskazać mocne i słabe strony programu, a to z kolei umożliwi<br />
korektę dokumentu. Zmiana poewaluacyjna może skutkować nie tylko wprowadzeniem<br />
zmian po realizacji programu, ale może również doprowadzić do tego, że program<br />
w ogóle nie zostanie wdrożony.<br />
W rozważaniach dotyczących oceniania programu nauczania warto zająć się jeszcze<br />
jednym problemem, a mianowicie odróżnieniem ewaluacji od pracy badawczej. Hanna<br />
Komorowska w swej pracy 3 wskazuje kilka istotnych aspektów, które w zasadniczy<br />
sposób odróżniają działania ewaluacyjne od działań o charakterze naukowym. Autorka<br />
wskazuje, iż praktycy i teoretycy podejmując swoją pracę analityczną, kierują się innym<br />
rodzajem motywacji i odmiennymi celami. Dla naukowców będzie to przede wszystkim<br />
ciekawość poznawcza, która doprowadzi do generalizacji, możliwości wyprowadzenia<br />
uogólnień opartych na rzeczowych informacjach. Natomiast dla praktyka najistotniejsze<br />
jest zebranie danych o wartości ocenianego zjawiska w celu podjęcia decyzji i rozwiązania<br />
problemu. Komorowska zwraca również uwagę na fakt, iż bardzo często <strong>ewaluacja</strong><br />
jest zlecana, czyli autor ewaluacji nie podejmuje bezwzględnie samodzielnych<br />
decyzji w ramach swoich działań, natomiast pełną autonomię zachowuje autor projektu<br />
badawczego. Inny wymiar mają również efekty działań w zakresie badania i ewaluacji.<br />
Projekty badawcze kończą się wnioskami, obserwacjami mało praktycznymi, nieprzydatnymi<br />
w określonym momencie, natomiast efekty prac ewaluacyjnych bardzo szybko<br />
są wykorzystywane w praktyce. Inna jest również specyfika przeprowadzanych analiz:<br />
działania ewaluacyjne mają doprowadzić do przedstawienia jak najdokładniejszego<br />
opisu ocenianego programu, natomiast analiza badawcza ma generować uogólnienia,<br />
prawa naukowe. Zatem w przypadku ewaluacji najistotniejsze są opis i ocena, w badaniu<br />
natomiast najważniejsze jest wyjaśnianie. Wreszcie w omawianych analizach<br />
odmienna jest funkcja systemu wartości. Ten element odgrywa ważną rolę w ewaluacji,<br />
natomiast nie jest brany pod uwagę w projekcie badawczym.<br />
Tabela 1. Projekt badawczy a projekt ewaluacyjny <strong>–</strong> różnice<br />
Kryteria Badanie naukowe Ewaluacja<br />
motywacja postęp wiedzy rozwiązanie problemu<br />
cel uogólnienie decyzja<br />
specyfika analizy sformułowanie prawa opis i analiza<br />
metodologia<br />
procedura oparta na<br />
procedura nastawiona na opis<br />
wyjaśnianiu<br />
i analizę<br />
efekty pracy<br />
teoretyczne, chwilowo praktyczne, przydatne<br />
uwzględnienia systemu<br />
wartości<br />
nieprzydatne społecznie<br />
minimalizowanie czynnika<br />
wartości<br />
społecznie<br />
uwzględnianie systemu<br />
wartości<br />
84<br />
Zasady oceny programu<br />
Co jest ważne w ewaluacji programu nauczania? Jakie zagadnienia powinny podlegać<br />
ocenie i w jaki sposób o te zagadnienia pytać? Hariet Talmage 4 zaproponowała pięć<br />
rodzajów pytań, które można wykorzystać w ewaluacji programu nauczania.<br />
3<br />
H. Komorowska, O programach prawie wszystko, Warszawa 1999.<br />
4<br />
Klasyfikacja pytań ewaluacyjnych do programu nauczania H. Talmage podawane za: A.C. Ornstein,<br />
F.P. Hunkins, Program szkolny…, dz. cyt. s. 316.
Change language