w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

oraz oceny możliwości środowiskowych. Niezależnie od tego to one decydują o tym, jakie
rozwiązania są ostatecznie przyjęte przez nauczyciela. Bardzo często na tym etapie
do ewaluacji budowanego programu służą nauczycielowi opinie osób trzecich.
W momencie, kiedy program jest gotowy, pojawiają się zupełnie inne aspekty tego
zagadnienia. Wraz z początkiem roku szkolnego, w którym nauczyciel wprowadza
nowy program nauczania, rozpoczyna się mniej lub bardziej uświadomiona ewaluacja
normatywna (czyli ewaluacja w trakcie realizacji programu). Oczywiście, nie ulega wątpliwości,
że autor programu powinien z narzędzi ewaluacyjnych korzystać w sposób
jak najbardziej świadomy. Służy temu analiza wyników nauczania, a także porównanie
osiąganych rezultatów uzyskiwanych różnymi metodami przy wykorzystaniu różnych
narzędzi. Bardzo często wnioski wyciągane po przeprowadzeniu bieżących działań
skutkują rekomendacjami, które są wprowadzane w życie w trakcie realizacji programu.
Efektem tego są modyfikacje programu, których dokonuje autor w zespole klasowym
przed zakończeniem danego cyklu kształcenia. Zazwyczaj modyfikacje dokonywane
w wyniku ewaluacji normatywnej nie są zbyt daleko idące.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku ewaluacji sumatywnej, której autor programu
dokonuje na koniec cyklu kształcenia. Pozwala ona na całościową ocenę programu. W jej
wyniku nauczyciel może wprowadzić o wiele dalej idące modyfikacje; w sytuacji skrajnej
może nawet podjąć decyzję o rezygnacji z kontynuowania programu w kolejnych latach.
Do przeprowadzenia ewaluacji autor programu nauczania może wykorzystać wiele
narzędzi, w zależności od tego czy dokonuje analizy jakościowej, czy ilościowej.
W związku z tym dyrektor przy podejmowaniu decyzji o dopuszczeniu programu nauczania
do użytku w szkole powinien zwrócić uwagę, czy pojawiły się w nim zaplanowane
narzędzia ewaluacyjne, takie jak np.: ankiety (ewaluacja ilościowa), wywiady
(ewaluacja jakościowa) czy arkusze obserwacji.
Z czyjej pomocy może skorzystać dyrektor, zanim zdecyduje się
dopuścić program do użytku w szkole
Dyrektor przed podjęciem decyzji dotyczącej dopuszczenia do użytku programu nauczania
może skorzystać z konsultacji. Nie jest dla niego ona wiążąca, natomiast z pewnością
pomoże podjąć właściwą decyzję. Precyzuje to Rozporządzenie MEN w sprawie
dopuszczania do użytku w szkole programów. Cytowane wcześniej punkty rozporządzenia
mówią, iż dyrektor przed dopuszczeniem programu nauczania ogólnego do użytku
w danej szkole może zasięgnąć opinii nauczyciela mianowanego, konsultanta lub doradcy
metodycznego, ewentualnie istniejącego w tej szkole zespołu nauczycielskiego,
przedmiotowego lub problemowo-zadaniowego.
Z punktu widzenia dyrektora najlepsza jest sytuacja, gdy dysponuje on zespołem
przedmiotowym, który dokona oceny dokumentu. Jest to tym bardziej pożądane w momencie,
kiedy oceniane są elementy związane bezpośrednio ze środowiskiem szkolnym.
Najlepiej ocenę sposobów osiągania założonych osiągnięć ucznia ocenią osoby pracujące
w tej samej instytucji. (Notabene do grona tych osób należy też sam dyrektor, który jest
kompetentny, by również dokonywać oceny). W dalszej części tego rozdziału spróbujemy
prześledzić oceny, których elementów programu może dokonać sam dyrektor. Natomiast
wartością samą w sobie jest fakt, iż w przypadku zespołu przedmiotowego zapoznanie
się z programem nauczania przygotowanym przez innego nauczyciela ze szkoły może
47