w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

Przygotowanie tabeli
Tabelę wypełnia nauczyciel (w zależności od specyfiki przedmiotu i potrzeb) w cyklu
dowolnym, ale z nie mniejszym niż miesięcznym wyprzedzeniem. Pamiętajmy o dobieraniu
treści w korelacji z innymi przedmiotami (np. polonista powinien ściśle współpracować
z historykiem, nauczycielem plastyki i języków obcych) i zgodnie z ich przedmiotową
logiką i wynikaniem.
L. godz.
Tematyka
(treści)
Środki
dydaktyczne*
Metody*
Zapis z podstawy
programowej
Uwagi
* Z tych dwóch rubryk można zrezygnować, o ile nauczyciel dysponuje szerokim wachlarzem metod,
czemu dał dowód w programie nauczania w rozdziale Sposoby osiągania celów i szczegółowo opisał
środki przy pomocy których będzie realizował cele i treści.
80
Wydaje się, że racjonalne planowanie wymaga dość dużego stopnia szczegółowości,
czyli tematów jedno- lub dwugodzinnych. Środki dydaktyczne to nic innego jak
fragmenty podręcznika (-ów), pomoce naukowe, prezentacje multimedialne, programy
komputerowe… Szczególnie ważna jest ostatnia rubryka, która umożliwi nauczycielowi
monitorowanie realizacji podstawy programowej.
Wydawnictwa na wyraźną prośbę nauczycieli tworzą plany pracy/rozkłady materiałów
(nazewnictwo nie jest ujednolicone). Autorami są czasami autorzy podręczników, czasami
pracownicy redakcji, czasami nauczyciele pracujący z tymi podręcznikami. Trzeba
wyraźnie zaznaczyć, że plan nauczania wydawcy podręcznika to propozycja, którą należy
traktować jako pomoc przy tworzeniu własnego planu, ponieważ nie ma i nie może być
jednego, uniwersalnego planu dla wszystkich nauczycieli. W praktyce plany stworzone
przez Wydawnictwa odnoszą się do wszystkich treści zawartych w podręczniku.
A tymczasem:
• nauczyciel nie ma obowiązku omówić wszystkich treści z podręcznika (np.
z języka polskiego nie musi przeanalizować wszystkich utworów zamieszczonych
w podręczniku czy z matematyki – rozwiązać wszystkich zadań), ma natomiast
obowiązek zrealizować w całości podstawę programową,
• każdy nauczyciel ma prawo wybrać z podręcznika materiał, na podstawie którego
będzie realizował podstawę programową. Ma więc prawo z niektórych tematów,
tekstów czy zadań zrezygnować, a inne dodać.
Można zaryzykować stwierdzenie, że najczęstszym błędem nauczycieli jest, szczególnie
w słabych klasach, uczenie i wymaganie wszystkich treści zawartych w podręcznikach.
Niestety, znajomość nowej podstawy – dokumentu najważniejszego, w oparciu
o który będą tworzone arkusze egzaminacyjne – nie jest powszechna. Wielu nauczycieli
„realizuje” podręcznik, wychodząc z założenia, że skoro jest on zgodny z podstawą (ma
odpowiedni wpis ministerialny), to przecież logiczne jest, że jak omówione zostaną
wszystkie zagadnienia z podręcznika, to podstawa również zostanie zrealizowana. Zapominają,
albo nie mają świadomości, że w większości podręczników treści wykraczają
poza podstawę i nie ma sensu, szczególnie w odniesieniu do uczniów słabszych, a tacy
występują w każdym zespole klasowym, tych treści realizować. Przyczyną największych
frustracji zarówno nauczycieli, jak i uczniów, jest niemożność sprostania przez tych
drugich stawianych im wymaganiom.