w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

zestawie programów nauczania całości odpowiednio podstawy programowej wychowania
przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego ustalonej dla danego
etapu edukacyjnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie w zawodach
albo w profilach kształcenia ogólnozawodowego – także całości podstawy programowej
kształcenia w zawodzie albo podstawy programowej kształcenia w profilu kształcenia
ogólnozawodowego.
Procedurze tej nie podlegają programy do nauczania religii, ponieważ pozostają one
w gestii właściwego biskupa diecezji.
Nie ma określonego czasu, do kiedy program na być dopuszczony, wydaje się rozsądnym,
by odbyło się to po pewnym czasie, np. 1 miesiąca, gdy rozpoznane zostaną
potrzeby i możliwości nowych uczniów.
Typy programów nauczania
Sama zawartość przytaczanych publikacji dotyczących programów jest bardzo bogata,
obejmuje podstawową wiedzę dotyczącą rodzajów programów, sposobów ich opracowywania
oraz struktury. Jest to wprawdzie wiedza teoretyczna, ale o dużej przydatności
praktycznej, odpowiada przede wszystkim na podstawowe, ważne dla potencjalnych
autorów pytania: jak opracować program autorski (zwany także najczęściej własnym)
i jakie w związku z tym mogą powstać typy programów autorskich po przyjęciu odpowiednich
strategii. Program przedmiotowy odnosi się do konkretnego przedmiotu
nauczania, a program blokowy jest elementem szerszego spektrum 21 . W programie interdyscyplinarnym
– treści, którymi zainteresowany jest konstruktor programu, będą
funkcjonowały w powiązaniu z innymi treściami, nie w obrębie szerszego bloku przedmiotowego,
ale w obrębie projektu.
Programy dzielą się na całościowe i modularne (inaczej modułowe – charakterystyczne
raczej dla przedmiotów zawodowych). Przez moduły rozumie się segmenty pewnej
całości, następujące po sobie, możliwe do różnego przestawiania. Segmentacji dokonuje
się ze względu na zakres treści, kompetencje, stopień trudności. Kierując się jeszcze innymi
zasadami podziału, Komorowska wyróżnia programy linearne i spiralne. Linearny
układ treści oznacza, że porcje materiału są ułożone kolejno, jedna po drugiej. Założeniem
tak skonstruowanego programu jest stosunkowo pełne opanowanie poprzedniej
części przed przystąpieniem do realizacji kolejnej. Niedostateczne opanowanie treści na
danym etapie może wytworzyć lukę w wiadomościach i umiejętnościach uczniów. Jest to
układ typowy na przykład dla matematyki. Spiralny układ treści natomiast porządkuje
materiał w następujące po sobie cykle. Cykl pierwszy zawiera cały materiał nauczania
w podstawowym zarysie, drugi pogłębia informacje. Kolejne cykle zwiększają zakres
informacji oraz wymaganych umiejętności w obrębie tych samych haseł programowych.
Pełne opanowanie poprzedniego cyklu nie jest bezwzględnie wymagane, gdyż następny
cykl i tak powtórzy oraz uzupełni informacje o tym samym zakresie treściowym, dodając
nowe.
Praktyczny wymiar wiedzy o programach nauczania polega na uświadomieniu, że
wybór określonego rodzaju programu jest jedną z podstawowych decyzji, którą powi-
21
Od roku 1999 powstał tylko jeden program blokowy do przedmiotów humanistycznych – nr dopuszczenia
ministerialnego DKW-4014-82/99.
20