Euskal morfologiaren tratamendu automatikorako tresnak

Prozesaclore moi fologiko bat euskara estanclarrerako
Konbinazio-aukera hauek errealitatean gertatzen direla egiazta daiteke corpusetan
oinarriturik ; eta horrela hi genitiboko hitzen bat agertzea oso-oso arraroa dela ondorioztatzen
den bitartean, sei morfemaren metaketa mrunt samarra dela ikus daiteke : amorratuenetakoak
(amorra+tu+en+eta+ko+ak), amienetarikoa (argi+en+eta+rik+ko+a), egitekoetarako
(egin+te+ko+eta+ra+ko), etab .
Beste aldetik generoaren araherako flexioa ez dago euskarazko deklinahide-sisteman ;
beraz, maskulino eta femeninoa bereizteko hizkirik ez dago . Izan ere, aditz jokatuetan
generoaren marka ager daiteke batzuetan, adibidez forma alokutiboetan solaskidearekiko
konfidantzaren arahera .
Aditz-forma jokatuak aditz laguntzaileek eta aditz [tinkoek osatzen dituzte . Aditz-flexioa
aberatsa da euskaraz, askotan pertsona anitzeko hizkiak agertzen direla bakoitza ergatiboari,
nominatiboari ela datiboari egoki dakiekeena . Hala ere flexioa aditz zahar erabilienetan hamo
ez dela erabiltzen hartu behar da kontutan .
III.3 Lexikoa.
Egin dugun hi mailatako morfologiaren egokitzapena aztertu hamo lehen eta zenbait iturri
aipatzeko prohetxatuz., aipa dezagun lehen sistema osatzcko irizpideak .
Euskararen llexioa burutzeko Euskaltzaindiak (1985) proposatutako taulan oinarritu gara
eta gure sistemara egokitu dugu ; hau da, taula hori hartu ela lexiko-kategoria bakoitzari
egokitzen zaizkion kasuak multzoka eratu ditugu .
Eratorpenean generaliza daitezkeen zenhait aurrizki eta atzizki landuta daude, baina
gainontzeko hitz eratorriak hiztegi-sarrera hezala daude . Honetaz sakontzeko interesgarria
da Adurizek eta Aldeazahalek egindako txostena (1995) . Hitz-elkarketan ere, ohizkoena eta
sistematizagarriena landu da momentuz, Euskaltz_ainclianen LEF Batzordeak mankatutako
irizpideen arabera (Euskaltzaindia, 92) .
Aditzari dagokionez, aditz laguntzailearen zein trinkoaren formak oso-osorik sartu dira,
hezi ere Euskaltzaindiak (1973, 1985) erahakiak . Forma neutroak, markatu gaheak nahiz
hitanozkoak ezagutzen dira . Aditz faktitiboa ere sistematikoki landuta dago (1992ko
Euskaltzaindiaren gomendioa eta 94ko erahakia) .
Gramatikaren atalean Euskaltzaindia izan hada aratz-iturri hakarra, hesicla gertatzen da
lexikoa lantzen hasi orduko . Puntu batzuetan emanak ditu kasuan kasuko gomendio eta
erabakiak : H letra, -a berezkoa, -zenbakien osaera eta idazkera, etab . Horiek jarraitu ditugu
lexikoa osatzean, nahiz eta zenhakicn kasuan oraingoz, hi aukerak mantentzen ditugun
71