De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

De plantaardige-proteïneconsumptie blijft daarbij tussen 1961 en 2001 opmerkelijk
constant. Ook de verschillen over EU-landen in plantaardig eiwitaandeel per maaltijd
blijven bestaan, ondanks groeiende nationale inkomens. Dierlijke eiwitconsumptie
neemt echter toe met de inkomensgroei zodat die sinds medio jaren ’60 de
plantaardige overtreft. Er treedt vervolgens een S-curve-achtige verzadiging op,
waardoor een verdere groei van dierlijke eiwitten boven de 10 k$/capita GDP
onwaarschijnlijk wordt geacht. Meerdere bronnen verwijzen daarbij naar Keyzer et
al. 32
Recente historie
Historisch, zo laat Vijver zien, staat het Nederlands proteïnebeleid ten dienste van de
exportpositie, kwaliteitsbewaking en voorkoming van ontwrichting van bestaande
verhoudingen. Sinds de jaren ’70 ontstaan protesten tegen deze situatie, verhevigend
in 2000/2001 en 2008/2009.
De actuele intake van proteïnen in EU-14 is nu gemiddeld 110 gram per persoon per
dag, waarvan gemiddeld zo’n 40% plantaardig en 60% vlees. Plantaardige bronnen
zijn in afnemende volgorde van betekenis over die 14 landen: granen, aardappelen,
peulvruchten, noten, oliehoudende gewassen, fruit en stimulantia waaronder koffie,
alcoholische dranken. Dierlijke bronnen zijn in afnemende volgorde: melk & kaas,
varken, rund en kalf, pluimvee, vis & schelpdieren, eieren, schaap & geit 33 .
Nederland en Zweden zijn uitzonderingen in deze EU14 door hun hoge melkaandeel
(Italië en Portugal door het tegenovergestelde, namelijk door dominantie van groente
en graan).
2.1.6. Recente controverse rond nieuwe eiwitproducten
Vijver belicht met Loeber een discussie die al lang in Westerse landen speelt en die in
de eerste helft jaren ’90 ook de Nederlandse research rond eiwitproducten remt 34 . Op
dat moment benoemt CLTM (Commissie Lange Termijn Milieubeleid) technologie
wel als belangrijk, maar zeker niet als voldoende om het milieu te ontlasten. Het
minderen-paradigma is minstens zo belangrijk. Een recente attractor van deze
denkwijze vormt onder meer Slow, simple, unprocessed, regional Foods. Het is een
paradigma waarin eerder op minderen gestuurd wordt dan op méér en innovatie.
De reactie hierop komt direct met het researchprogramma DTO (Duurzame
Technologische Ontwikkeling) dat technologie met een milieureductiefactor twintig
verkent, onder meer op het gebied van eiwitvoorziening. Financiering komt van
ministeries en ondernemingen samen. Het erop volgende programma Profetas
32 Keyzer M.A. et al., Diet shift towards meat and the effects on cereal use: can we feed the
animals in 2030?” (2005) Journal of Ecological Economics, 55 (2), 187 - 202
33 Aiking et al., 2006, p13
34 Vijver 2005, pp 87-90
26