De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

(iv) Monitoren, leren en evalueren van transitie-experimenten, op basis waarvan
aanpassing plaatsvindt van visie, agenda, experiment en coalities.
Elke ronde breidt het vernieuwingsnetwerk zich uit, wordt er bijgestuurd en worden
de experimenten verdiept, verbreed en opgeschaald.
Transitiemanagement is een nieuwe wijze van sturen die met marktpartijen en
maatschappelijke partijen op zoek gaat naar baanbrekende nieuwe
oplossingsrichtingen. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van het
zelforganiserend vermogen van de samenleving. Dit gebeurt door ruimte te bieden
aan koplopers: financiële ruimte, organisatorische ruimte, juridische ruimte en
creatieve ruimte. Overheid, markt en maatschappij organiseren gezamenlijk ruimte
voor koplopers, om innovatieve ideeën tot wasdom te laten komen. Dit gebeurt via
een proces van verdieping, verbreding en opschaling van transitie-experimenten.
De arena
Een arena is een groep van koplopers bestaande voor ongeveer 1/3 uit ‘verlichte’
regimespelers (mensen uit grote organisaties die zich in het centrum van macht en
invloed bewegen binnen een bepaald systeem) en 2/3 uit ‘friskijkers en
dwarsdenkers’ van buiten het regime. Alle deelnemers dienen in de beginfase te
kunnen denken op strategisch niveau, dienen zich buiten de gebaande paden durven
te begeven (over hun eigen domein te kunnen kijken, verder weg dan gangbaar) en
dienen enthousiast te zijn om mee te denken over een toekomstvisie en paden
daarnaar toe. Mensen moeten graag mee willen doen (geen doemdenkers), anders
willen en kunnen denken (‘out of the box’) en ook bereid zijn om in eigen kring de
ideeën die ontstaan verder te verspreiden en uit te dragen. Hierdoor kunnen arena’s
van arena’s ontstaan (netwerken van netwerken).
De arena is een veilige, vertrouwde (geen gesloten maar open) omgeving waarin
mensen op persoonlijke titel deelnemen. Een plek in de arena is niet overdraagbaar,
omdat mensen zorgvuldig geselecteerd zijn. Er wordt gestreefd naar een diverse
groep, met mensen uit bedrijfsleven, NGO’ s, overheid, intermediaire organisaties en
kennisinstellingen. Mannen en vrouwen, oud en jong. De meeste mensen worden
eerst geïnterviewd en op basis van dit gesprek (of op basis van al eerder verworven
kennis over een bepaald persoon) wordt aan de hand van de lijst van ‘gewenste
competenties voor arenadeelnemers’ en kijkend naar de gewenste samenstelling van
de groep, al dan niet aan de potentiële deelnemers gevraagd of ze willen en kunnen
deelnemen aan de arena. Na een sessie kan blijken dat de groep toch te eenzijdig is en
dan worden extra mensen geïnviteerd. Het kan ook zo zijn dat bepaalde mensen zich
niet thuis voelen in de arena, dat ze niet passen in de groep, of dat ze niet voldoen aan
het gewenste competentieprofiel. Ook dan wordt eventueel gewisseld en verandert de
samenstelling van de groep. Een dynamische groep dus, met opzet zo gekozen en
nodig voor een voldoende doorstroming.
99