De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

was, zelfs in jaren die elders door hoge graanprijzen en honger werden
gekenmerkt. Tot de opkomst van de aardappel (17e eeuw) vormde het
brood dan ook een belangrijk onderdeel van het eetpatroon van
Amsterdam en zijn directe omgeving.”
(Jobse-Van Putten, 1995, p. 261)
Jaren '80: de energiecrisis: tweede drukgolf
De energiecrisis nam in haar kielzog de productie van eiwitten mee. Onze
afhankelijkheid van het buitenland voor de productie van veevoer (begin jaren tachtig
hadden de EG-landen een zelfvoorzieningsgraad van 20%) werd pijnlijk duidelijk
toen de prijzen van veevoer snel stegen. Er werd gereageerd met verkenning van
alternatieven: zetmeelbedrijf AVEBE experimenteerde met de terugwinning van
eiwitten (voor menselijke consumptie) uit hun afvalwater, en er werd begonnen met
het verbouwen van erwten en veldbonen als ingrediënten voor veevoer. Via EGsteunmaatregelen
(gekoppeld aan de prijs van buitenlands soja) werd de productie
van peulvruchten gestimuleerd. Het ontbreken van andere motieven dan de subsidie
bleek toen deze productie onmiddellijk inzakte met het afbouwen van de subsidies
(Dekker 2008).
Anno nu
De huidige economische betekenis van de sector is omstreden. De kengetallen zoals
vermeld in het jaarverslag van het Productschap Vlees, Vee en Eieren (PVE 2006)
laten het volgende zien:
- de veehouderijsector is goed voor 4% van ons BNP;
- aandeel vee, vlees en eieren in de productiewaarde van de primaire sector:
22,5%;
- totale productie vee, vlees en eieren: 2,7 miljoen ton; met een productiewaarde
4,7 miljard euro;
- uitvoer: 2,2 miljoen ton (dus 81% van 2,7 miljoen ton); met een productiewaarde
5,8 miljard euro;
- uitvoer zuivel heeft een productiewaarde van 3,7 miljard euro;
- invoer vee, vlees en eieren: 1,1 miljard ton, met een productiewaarde 2,5 miljard
euro;
- verbruik in NL: 1,4 miljoen ton. Dat is 86 kg per capita (karkasgewicht).
Factor 'inkomen'
De gegevens over ‘handel en distributie’ laten zien dat in onze handelsnatie het
aanbod al geruime tijd geen beperkende factor meer is. Tot voor kort werd de
consumptie van dierlijke proteïnes dus niet bepaald door de beschikbaarheid van
aanbod, maar door het inkomen van een individu. De facto waren vlees en kaas lange
tijd onbetaalbaar voor grote delen van de bevolking. Pas in de jaren ’50 van de 20ste
eeuw wordt vlees een normaliteit door alle sociaal-economische lagen van de
bevolking heen (Jobse-Van Putten, 1995).
69