De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

Bijlage 4: Historische analyse
Historisch inzicht in de Nederlandse landbouw en voedselvoorziening leert ons ten
minste twee zaken: 1) het belang van de dierlijke eiwitbronnen (vlees en zuivel) in
Nederlandse eetgewoontes kent een lange geschiedenis, en 2) de eiwitvoorziening
heeft eerder een aantal transities doorgemaakt.
Eiwitbronnen door de eeuwen heen
De eiwitten in Nederlandse voeding waren eeuwenlang voor het leeuwendeel
plantaardig. Tegelijkertijd is de voor onze landbouw zo kenmerkende rol voor veeteelt
en zuivelverwerking te herleiden tot prehistorische tijden. Met de mechanisatie in de
landbouw (vanaf 1850) nam onze totale eiwitconsumptie per hoofd gestaag toe tot er
rond 1990 een stabilisatie optrad. De toename bestond geheel uit dierlijke eiwitten;
de productie en consumptie van plantaardige eiwitten bleef stabiel. Deze trend is
algemeen voor Europa (Aiking and Boer 2006). Het aandeel plantaardig werd rond
1950 'ingehaald' door het aandeel dierlijk (zie grafiek volgende pagina, gebaseerd op
Vijver 2005).
We consumeren nu gemiddeld circa 40 kg vlees (dit is circa 85 kg op basis van
karkasgewicht), 140 eieren, en 80 kg zuivel per jaar per capita.
Onze consumptie bepaalt maar ten dele onze binnenlandse productie: sinds de
zestiende eeuw produceren we aanzienlijke hoeveelheden voor de export. Momenteel
gaat twee derde van onze zuivel en vier vijfde van ons vee en vlees naar het
buitenland. Dit is relevant voor de milieuwinst die we mogen verwachten van een
transitie in Nederlandse consumptie.
62