De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

Bijlage 3 Drie condities voor transitie
Deze paragraaf (met dank aan Hans de Haan, DRIFT) stelt dat de druk op het
eiwitregime nog niet krachtig genoeg is om het op autonome wijze in transitie te laten
gaan.
Je kunt drie symptomen onderscheiden die voorwaardelijk lijken voor transities:
tension, stress, en pressure. Respectievelijk worden hiermee bedoeld: spanning
tussen het regime en het landschap, stress binnenin het regime en druk vanuit een
niche op het regime. Zie grafiek.
Deze drie condities hebben met elkaar gemeen dat ze het regime verstoren, vanuit de
gedachte dat de werking van een systeem grotendeels wordt bepaald door het regime,
zodat een verandering van het systeem gepaard moet gaan met ingrijpende
verandering of vervanging van het regime. De drie drijfveren zijn indicatoren om te
bepalen in welke fase van transitie het systeem zich bevindt.
Grafiek: Drijfveren voor transities in een maatschappelijk systeem
Tension: spanning tussen regime en landschap
Tension treedt op waar de dominante wijze van vervullen van een maatschappelijke
behoefte niet tegemoet komt aan de eisen die de maatschappij daaraan stelt of zelfs
botst met het functioneren van andere maatschappelijke systemen.
Voorbeelden uit het systeem Zorg zijn: kostenexplosies ten gevolge van het
implementeren van medische technologie; het overbelasten van het systeem doordat
alle zorgbehoefte afgewenteld wordt op institutionele zorg, doordat mantelzorg
afbrokkelt; spanning tussen het marktdenken uit de liberaal-rechtse politiek en het
niet-commerciële systeem Zorg.
58