De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

met dit begrip aan de haal gaan. “Wat betekent dit voor mij?” is een vraag die
ruimte verdient. Met andere woorden: er moet energie besteed worden aan de
vertaling van duurzame eiwitten naar de dagelijkse voedingspraktijk van
moeders, schoolkinderen, kebab-verkopers, bouwvakkers, bejaarden en
anderen.
Stap 3. Ontwerp instrumenten en experimenteer
Ook hier zijn transitiemanagement en milieupsychologie verwant: beide schrijven
voor dat er geëxperimenteerd dient te worden. Kemp en Van den Bosch (Kemp and
Bosch 2006):
“Een essentieel instrument in transitieprocessen is het op kleine schaal experimenteren met
vernieuwingen (…). Experimenteren als instrument heeft haar oorsprong in de wetenschap
(laboratoriumexperimenten, sociale experimenten, etc.) en wordt ook veel toegepast in
innovatieprocessen (‘pilots’ en demonstratie-experimenten). Er is echter een aantal
essentiële verschillen tussen experimenteren voor de wetenschap of innovatiediffusie en
‘experimenteren voor transities’. Bij wetenschappelijke experimenten is sprake van zoveel
mogelijk gecontroleerde condities waardoor bepaalde hypothesen getest kunnen worden. De
nadruk ligt op het vinden van oorzakelijke verbanden tussen a priori gedefinieerde
oplossingen en mogelijke uitkomsten. (...) Experimenteren in de wetenschappelijke en
bedrijfsmatige context gaat (...) vaak over testen, evalueren of demonstreren, terwijl
experimenteren in de context van transitieprocessen gekenmerkt wordt door zoeken,
exploreren en leren. ‘Transitie-experimenten’ worden daarom gedefinieerd als
praktijkexperimenten met een hoge potentiële bijdrage aan een transitieproces, maar ook
een hoog risico als het gaat om de toepasbaarheid in de wereld van nu. Transitieexperimenten
zijn strategisch gekozen experimenten die leren over systeeminnovaties: de
duurzaamheidaspecten van alternatieve systemen, de mate waarin voorzien wordt in
gebruikerswensen, de maatschappelijke acceptatie en condities voor toepassing.”
Als voorwaarden voor een transitie-experiment noemen Kemp en Van den Bosch:
- deelname van de voor het probleem relevante actoren;
- “oog hebbend voor bredere contextaspecten” zoals andere domeinen, trends, en
duurzaamheidaspecten. Dit kan betekenen dat een bestaand vernieuwend project
in het kader van de eiwittransitie eerst deel moet worden van een transitieproces
duurzame voeding alvorens het kwalificeert als transitie-experiment;
- het terugkoppelen van resultaten naar een hoger strategisch niveau teneinde
voeding te geven aan besluitvorming en visievorming.
Welke vernieuwende projecten als experiment kunnen dienen is weer een
gezamenlijke opgave. DRIFT geeft bij andere sectoren zoveel mogelijk voorzetten
door een inventarisatie van relevante bestaande projecten (zie ook de bijlage met deze
inventaris). Waar de actoren betrokken bij een eiwittransitie uiteindelijk mee aan de
slag gaan is uitkomst van samen zoeken, kiezen en ontwerpen.
52