De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

3.3. Conclusie: gelijkgerichtheid op meerdere schalen, vele
allianties denkbaar, beleid richten op consument, maar ook op
structuren in zijn directe omgeving
In combinatie met hoofdstuk één maakt dit hoofdstuk duidelijk dat voor een
eiwittransitie de situatie wezenlijk gunstiger is dan een jaar of tien, vijftien geleden.
Hoewel eiwit een complexe en al lang lopende opgave betreft, kun je stellen dat
onzekerheid aanmerkelijk is afgenomen. Nog steeds spelen veel partijen een rol, maar
door alle partijen heen zitten subgroepen waarvan de visies dichter bij elkaar liggen
dan twee decennia terug.
We signaleren momenteel tal van meekoppelingen tussen niche, regime en
landschap. We signaleren een consistentie over urgentie op de schalen nationaal en
internationaal. Hoofdstuk één belicht nicheontwikkelingen op alle sleutelposities in
het eiwitsysteem, die beschermende allianties mogelijk maken voor experimenten en
opschalingen. Van een normale innovatiesturing wordt bovendien niet voldoende
tempo en reikwijdte verwacht.
Rotmans (2003) heeft een transitie wel eens als S-curve gestileerd (zie figuur). Als je
dat beeld wilt volgen kun je op grond van het voorgaande beweren dat bij eiwit de
voorontwikkeling nu zo’n dertig jaar duurt. Dit is geen ongebruikelijke termijn.
Consistency
Voorontwikkeling
Take-off
De eiwitopgave verkeert nu in een voldoende gunstige situatie om transitiebeleid,
gericht op een geleide take-off, te rechtvaardigen.
Ondanks deze voor transitiemanagement gunstige situatie, wordt sturing
ongetwijfeld een complexe opgave. Het beïnvloeden van consumenten – sowieso
moeilijk - overstijgt het niveau van de gebruikelijke prijsprikkels en
voorlichtingscampagnes, regelgeving en wetten. Het betreft daarmee een heel ander
soort opgave dan zoals die spelen bij Energie, Water, Bouw, Ruimtelijke Orde en
Zorg, sectoren met heel eigen institutionele patronen.
42
Versnelling
Stabilisatie
Time