De Eiwittransitie - Eerste Kamer der Staten-Generaal

maatschappelijk debat; een term als flextariër kan natuurlijk wel dienen om bepaald
gedrag te labelen, en zorgt er misschien voor dat individuen zich met het onderwerp
van debat gaan identificeren.
Conclusies
Recapitulerend: spanning tussen Landschap en Regime is waarneembaar in het
maatschappelijk vertoog en uiteraard – waar het allemaal om begon – in
klimaattechnische zin. Er is sprake van stress binnen het Regime: dierlijke
productielijnen hebben regelmatig te maken met collateral damage die te herleiden
is tot de schaal en intensiteit van productiemethoden. Ten slotte is er sprake van druk
vanuit Niches op het Regime in de zin dat bijvoorbeeld alternatieve producten meer
schapruimte krijgen. De vraag is nu hoe krachtig deze drijfveren zijn. We kunnen
deze vraag nog niet beantwoorden: transitiekunde heeft deze concepten nog niet aan
de praktijk kunnen toetsen, en daardoor is kwantificatie weliswaar een doel, maar
nog geen optie 74 . “Tension, stress, en pressure” zijn sensitizing concepts: ze maken
ons alert op bepaalde ontwikkelingen in maatschappelijke systemen, en helpen
onderscheid te maken tussen ‘ruis’ en dynamiek die relevant is voor transities.
Naast sensitizing kunnen we natuurlijk wel al kijken naar de diversiteit van de
drijfveren, en de kracht intersubjectief beoordelen.
Voor nu volstaan we met de volgende conclusies: wij observeren drijfveren voor
verandering op alle drie niveaus van het systeem; de drijfveren zijn nog weinig divers;
de drijfveren geven niet de indruk van kracht.
Over de persistentie van de problematiek kunnen we naar aanleiding van de multifase
analyse het volgende zeggen: de problemen zijn duidelijk schaaloverschrijdend,
wat we zien als een indicatie voor slechte stuurbaarheid. Verder maakte het zoeken
naar drijfveren ons bewust van het feit dat een aantal daarvan zich vooral
manifesteren als vertoog. Dit zou een indicatie kunnen zijn voor 'ongrijpbaarheid', als
uit een actoranalyse meer aanduidingen volgen dat interpretaties uiteenlopen en
visies ontbreken.
74 In het KSI-netwerk worden inspanningen verricht om de transitiekunde als wordende
wetenschap van een theoretisch raamwerk te voorzien, zodat er uiteindelijk mee kan worden
gemodelleerd. In het geval van de multi-fase analyse en de drijfveren vereist dit onder andere het
genereren van eenheden waaraan gerefereerd kan worden, en kwantificatie van die eenheden. We zijn
dus bijvoorbeeld op zoek naar indicatoren voor maatschappelijke fenomenen, zodat we vergelijkende
uitspraken kunnen doen over de drijfveren. Tot dergelijke eenheden en kwantificaties getoetst zijn,
vervullen deze concepten de functie van heuristiek.: methoden, begrippen en regels om tot kennis te
komen
61