De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

Financiële crisis nog
zichtbaar
Marktaandeel MTFs
stijgt door
Prijsvorming minder
transparant
Waarde OTC-derivaten
gedaald
Het betalings- en effectenverkeer
6.3 Het effectenverkeer
6.3.1 Handel
De gevolgen van de financiële crisis waren in de aandelenhandel in 2010 nog
zichtbaar. Na de crisis daalde de waarde van de wereldwijd verhandelde
aandelen scherp als gevolg van de lagere beurskoersen. De omgezette waarde is
nog niet terug op het niveau van voor de crisis. De waarde van de verhandelde
obligaties steeg gedurende 2010, voornamelijk door de dalende rente, die zorgde
voor hogere obligatiekoersen.
Net als in 2009 wonnen de alternatieve handelsplatformen, de Multilaterale
Trading Facilities (MTF), in 2010 marktaandeel ten opzichte van de officiële
beurzen. De verklaring van deze groei is dat de kosten van handelen op een
MTF lager zijn dan op een officiële beurs en de hogere transactiesnelheid bij een
MTF. zo wordt nog maar 65% van de aandelen uit de Euronext-markten op
NYsE Euronext verhandeld. voor Duitsland en het verenigd Koninkrijk zijn
deze percentages respectievelijk ongeveer 70% en 50%.
Opvallend is dat het effect van het dalende marktaandeel van de officiële
beurzen in de Britse markt groter is dan voor Euronext en in Duitsland.
Een verklaring hiervoor is dat het kostenverschil tussen de officiële beurs en een
MTF in de Britse markt groter is dan in andere markten. Ook zou sentiment een
drijfveer kunnen zijn; een Britse handelaar kiest makkelijker voor de Britse
MTFs dan een handelaar van het Europese continent. Marktpartijen zullen niet
meteen op elke nieuwe MTF handelen. Het aansluiten op een nieuw handelsplatform
brengt hoge kosten met zich mee en versnippering van de handel komt
de liquiditeit niet ten goede. In 2010 werden de eerste tekenen van de reeds
verwachte consolidatiegolf zichtbaar; een aantal kleine MTFs is samengegaan,
Chi-X en BaTs onderhandelden over een fusie en Nasdaq OMX Europe is
sinds 1 juli 2010 gesloten.
van de aandelenhandel in Europa geschiedt circa 60% op een beurs of een MTF
en 40% buiten de beurs om, ook wel over-the-counter handel (OTC) genoemd.
De prijsvorming van de OTC-handel is niet transparant. Dat geldt ook voor
‘dark pools’. Een dark pool is een geautomatiseerd handel splatform waar het
orderboek niet inzichtelijk is voor beleggers. Het doel van dark pools is het
verwerken van grote orders zonder dat die marktverstorend werken. In Europa
ligt het marktaandeel van dark pools nog beneden de 5%, maar is groeiende.
Een stijgend deel van de beurshandel betreft zogenoemde ’high frequency
trading’. Dit is een vorm van geautomatiseerde handel, waarbij wiskundige
formules orders genereren. Het marktaandeel wordt voor Europa geschat tussen
de 30 en 40% van het handelsvolume. De ’flash crash’ van 6 mei 2010 in de
verenigde staten liet zien hoe high frequency trading invloed heeft op de
effectenhandel. De wiskunde en de technologie maken de handel efficiënter,
maar de eventueel daarmee samenhangende risico’s moeten worden beheerst.
Derivaten
Gedurende de eerste helft van 2010 is de omvang van de wereldwijde OTCderivatenmarkt
met 4% gedaald en ligt nu 13% lager dan voor de crisis. voor de
op de beurs verhandelde derivaten steeg de waarde met 6%, maar het niveau van
voor de crisis is nog niet bereikt.
De rentederivaten vormen de grootste groep derivaten, omdat het renterisico
veruit het belangrijkste risico is dat partijen afdekken. Het aandeel van de
beursverhandelde rentederivaten was de afgelopen jaren stabiel rond 90%.
119 DNB / Jaarverslag 2010