De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

Risicopremies op
overheidsobligaties perifere
eurolanden sterk gestegen
Steunpakketten voor
Griekenland en Ierland,
vangnet voor eurolanden
Begrotingstekort
stabiliseerde, schulden
liepen verder op
Economie eurogebied
Grafiek 3.9 - Kapitaalmarktrenteverschil met Duitsland
Procentpunten; voortschrijdende vijfdaagse gemiddelden
Italië Spanje Portugal
Ierland Nederland Griekenland
10
8
6
4
2
0
-2
jan.
08
apr. jul. okt. jan.
09
Bron: Thomson Financial, ECB en eigen berekeningen.
op de rest van de economie werd gedempt, bracht dit in een aantal landen een
ongekende verslechtering van de overheidsfinanciën teweeg. Hierdoor groeiden
de twijfels van beleggers en financiële marktpartijen over de houdbaarheid van
de overheidsfinanciën, met name van landen met grote betalingsbalans- en
financiële onevenwichtigheden en een sterk verzwakte concurrentiepositie.
spanningen in de kapitaalmarkten van de meest getroffen landen dreigden over
te slaan op andere landen door de grote onderlinge financiële verwevenheid van
de eurolanden. De spreads op overheidsobligaties van Griekenland, Ierland en
Portugal liepen sterk op; in mindere mate gold dit ook voor landen als spanje
en Italië (zie grafiek 3.9).
Griekenland was het eerste land dat zich door de schuldencrisis genoodzaakt zag
steun te vragen bij de eurolanden en het IMF. Eind april werd een akkoord
bereikt over een Grieks steunpakket van EUR 110 miljard. In mei creëerden de
eurolanden een algemeen vangnet van in totaal EUR 750 miljard (zie hoofdstuk 1).
Nadat de situatie op de financiële markten in de zomer geleidelijk verbeterde,
liepen de spanningen tegen het einde van het jaar weer sterk op door de
ongekende toename van het Ierse begrotingstekort tot circa 32% bbp als gevolg
van overheidssteun aan de zwaar getroffen financiële sector. Eind november
werd voor Ierland een steunpakket ter waarde van EUR 85 miljard overeengekomen.
Mede onder invloed van de verscherping van de schuldencrisis verschoof de
focus van het begrotingsbeleid van budgettaire stimulering naar consolidatie. Na
twee jaren van verslechtering stabiliseerde het begrotingstekort in het eurogebied
zich gemiddeld op 6,3% bbp (zie tabel 3.2). Naast Ierland en Griekenland
kampten ook spanje, slowakije, Frankrijk en Portugal met bovengemiddelde
tekorten. Door een pakket van consolidatie- en hervormingsmaatregelen heeft
de Griekse overheid het begrotingstekort aanzienlijk verminderd van 15,4% bbp
in 2009 tot 9,6% in 2010. Ook spanje en Portugal hebben hun tekorten weten
72 DNB / Jaarverslag 2010
apr. jul. okt. jan.
10
apr. jul. okt. jan.
11