De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

algemeen Overzicht
Geleidelijke invoering van nieuw beleid geboden
De kwetsbaarheid van economieën voor externe schokken is vergroot door de
liberalisering van het internationale kapitaalverkeer en de spectaculaire toename
van financiële stromen en handelsstromen tussen landen. Daardoor kon het
gebeuren dat een lokale brand in de vs – de ‘subprime’ crisis – economieën in
de rest van de wereld ernstig ontregelde. Bovendien werden zo beleidsfouten uit
het verleden blootgelegd, ook in het eurogebied, die hun tol eisten op een
moment dat de buffers praktisch uitgeput waren.
Dat is de wijsheid van nu. De meeste economen en beleidsmakers waren verrast
door de vergaande consequenties van de sterk toegenomen verwevenheid van
economieën. Het afgelopen jaar zijn – nationaal en internationaal – belangrijke
initiatieven genomen om de economische omgeving stabieler te maken. Dit
beleid zal met een zekere geleidelijkheid, maar tegelijk ook met doortastendheid,
moeten worden ingevoerd. De crisis heeft duidelijk gemaakt dat het zicht op de
economische samenhangen onvolledig is. Dit geldt in het bijzonder onder de
huidige omstandigheden, waar de financiële sector nog niet op orde is en
overheidsschulden in diverse landen onhoudbaar groot zijn geworden. Door
toepassing van stresstesten voor banken en overheden wordt enig gevoel voor
zogenoemde staartrisico’s verkregen. vooralsnog schiet de kennis van de
economische dynamiek bij uitzonderlijke condities echter tekort om de
resultaten van nieuw beleid voldoende nauwkeurig te kunnen inschatten.
Overigens zijn beleidseffecten van te voren nooit met grote precisie te
voorspellen. De enige manier om met deze fundamentele onzekerheid om te
gaan, is het opbouwen van buffers.
Bufferherstel kent kosten en opbrengsten
Eerdere crises wijzen uit dat het proces van terugkeer naar normale schuldverhoudingen
traag verloopt en de groei van productie en werkgelegenheid voor
lange tijd onder druk zet. Hierbij gaat het niet alleen om vraageffecten. Een
verminderde investeringsactiviteit en een toename van langdurige werkloosheid
tasten immers ook de potentiële groei aan. Daarnaast keren de prijzen van
onroerend goed doorgaans niet snel terug naar de niveaus van vóór de crisis,
met alle gevolgen van dien voor de investeringen in de bouwsector. Deze
vertragingen vormen tot op zekere hoogte de prijs die moet worden betaald voor
het feit dat er jarenlang op te grote voet is geleefd.
aan herstel van financiële buffers valt niet te ontkomen. Waar het de banken
betreft, wordt daarvoor een aantal jaren uitgetrokken. Berekeningen met
betrekking tot de gevolgen van Bazel III laten zien dat er dan in de invoeringsfase
slechts beperkte effecten op de reële economie zullen optreden. Het
eindresultaat is een duidelijk weerbaarder bancair systeem en daarmee een
stabielere economie. sanering van de overheidsfinanciën verdient evenzeer
prioriteit. In sommige landen moet daarbij een flink tempo aan de dag worden
gelegd. Niet alleen de schulddynamiek maakt dat noodzakelijk, maar ook het
feit dat financiële markten snel resultaten willen zien om overtuigd te raken van
de wil en het vermogen van de overheid om de financiële huishouding weer op
orde te krijgen. Dit zal zich vervolgens uitbetalen in de vorm van lage risicopremies,
waarmee de aanpassingslast voor de betrokken landen draaglijk kan
blijven.
21 DNB / Jaarverslag 2010