De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

… waar Ierland een beroep
op doet
ECB ondersteunt
obligatiemarkten
Liquiditeitssteun aan banken
neemt af
Financiële stabiliteit
mei tot een gezamenlijk steunpakket voor Griekenland ter waarde van
EUR 110 miljard. Daarnaast wordt een vangnet gepresenteerd van in totaal
EUR 750 miljard voor eurolanden die in de problemen komen. Onderdeel
hiervan is de oprichting van de European Financial stability Facility (EFsF).
Deze tijdelijke leenfaciliteit wordt tot een bedrag van EUR 440 miljard
gegarandeerd door de eurolanden naar rato van hun kapitaalaandeel in de ECB.
Nederland staat garant voor maximaal EUR 25,1 miljard. Daarnaast kan de EU
tot EUR 60 miljard lenen via het European Financial stability Mechanism
(EFsM). Het vangnet wordt verder vergroot door een bijdrage van het IMF, dat
zich committeert de helft van de door Europa verstrekte financiering bij te
leggen. Het IMF zal bovendien – net als bij het steunpakket voor Griekenland
– nauw betrokken zijn bij het vormgeven van het aanpassingsprogramma voor
een land dat een beroep doet op het vangnet. De capaciteit van de EFsF is in de
praktijk overigens slechts ongeveer de helft van de aangekondigde EUR 440
miljard, voornamelijk doordat maar een beperkt deel van de garanties van
overheden daadwerkelijk kan worden gebruikt voor het aantrekken van
financiering.
als gevolg van aanhoudende problemen in de bankensector en oplopende
spreads op Ierse staatsobligaties, ziet Ierland zich eind november genoodzaakt
een beroep te doen op het Europese vangnet en het IMF. De EU, de EFsF, het
IMF en enkele EU-landen buiten het eurogebied zeggen financiële steun aan
Ierland toe ter waarde van EUR 67,5 miljard. Daarnaast zet de Ierse regering
EUR 17,5 miljard aan eigen middelen in, waarvan EUR 12,5 miljard afkomstig uit
het nationale pensioenreservefonds.
De Europese politiek besluit in oktober 2010 tot de oprichting van een
permanent crisis mechanisme, dat de EFsF vanaf 2013 zal vervangen. Dit
mechanisme is onderdeel van een omvattend pakket aan maatregelen, gericht op
het versterken van de financiële stabiliteit in het eurogebied. Bij de afronding
van dit jaarverslag is de uitkomst van de besprekingen hierover nog niet bekend.
1.3.2 Maatregelen van centrale banken
Tegelijk met de bekendmaking van het Europese vangnet voor overheden
kondigt de ECB een omvangrijk pakket aan maatregelen aan. Met het securities
Markets Programme (sMP) doet de ECB aankopen in secundaire publieke en
private obligatiemarkten om daarmee de diepte en liquiditeit in disfunctionele
markten te vergroten. Hierdoor verbetert de monetaire transmissie in het
eurogebied. Het liquiditeitseffect van de interventies wordt geneutraliseerd in de
wekelijkse liquiditeitsabsorberende operaties. Het zwaartepunt van het sMP ligt
in mei en juni met interventies van in totaal EUR 64,5 miljard. Daarna worden
de aankopen teruggebracht tot maximaal enkele honderden miljoenen euro per
week. vanwege de Ierse crisis vindt eind 2010 een intensivering van de aankopen
plaats. Per ultimo 2010 bedragen de aankopen onder het sMP in totaal
EUR 73,5 miljard.
De sterk toenemende onrust op financiële markten vormt voor de ECB
aanleiding om de plannen voor een geleidelijke afbouw van de zeer ruime
liquiditeitsvoorziening aan banken gedeeltelijk te herzien. In mei 2010 keert de
ECB weer terug naar het beleid van een volledige toewijzing tegen een vaste
rente in de langerlopende open marktoperaties. De Europese schuldencrisis leidt
voorts tot dollarschaarste en tegen deze achtergrond besluit de Federal Reserve
(Fed) haar dollar swaploket tot augustus 2011 open te houden en herintroduceert
de ECB haar dollaroperaties. Deze faciliteit is vooral van belang als terugvaloptie
voor Europese banken. In de zomer worden de éénjaars langere termijn
open marktoperaties uitgefaseerd, waardoor de overmatige liquiditeit in het
Eurosysteem afneemt. De afname van door de ECB verschafte liquiditeit gaat
41 DNB / Jaarverslag 2010