De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

algemeen Overzicht
worden banken gestimuleerd om derivatentransacties af te wikkelen via centrale
tegenpartijen. zo kan het systeemrisico verminderen, mits centrale tegenpartijen
onder adequaat toezicht staan. voor dit laatste is de wetgeving in een aantal
landen, waaronder Nederland, overigens nog niet toereikend. Om te vermijden
dat banken hun kapitaalbeslag proberen terug te brengen door lage risicogewichten
toe te kennen aan bepaalde uitzettingen, wordt een maximale
‘leverage ratio’ opgelegd, waarbij geen weging van activa plaatsvindt. Ten slotte,
en geheel nieuw, komen er geharmoniseerde liquiditeitseisen. Dit pakket aan
maatregelen, dat ook een duidelijke macroprudentiële dimensie heeft, laat zien
dat het de autoriteiten ernst is met het gezonder maken van het financiële
systeem. Dat blijkt ook uit de snelheid waarmee het akkoord tot stand is
gekomen. De geleidelijke invoering van de nieuwe regels zal haar beslag krijgen
tussen 2013 en 2019.
Hoewel Bazel III een accentverschuiving in de richting van het traditionele
bankbedrijf zal bewerkstelligen, is het systeemrisico daarmee natuurlijk niet
uitgebannen. De Financial stability Board (FsB) heeft een raamwerk ontwikkeld
dat het mondiale systeemrisico verder moet inperken. Het raamwerk voorziet in
een intensivering van het toezicht op instellingen die wereldwijd systeemrelevant
zijn, wat uiteraard consequenties zal hebben voor de manier waarop
nationale toezichthouders hun werk uitvoeren. Daarnaast zullen die instellingen
hun vermogen om verliezen op te vangen, moeten vergroten. De FsB werkt
voorts aan richtlijnen die de autoriteiten in staat stellen snel en ordelijk in te
grijpen bij een systeemrelevante instelling die desondanks in de problemen is
geraakt. specifiek gaat het hier om de verplichting tot het oprichten van een
crisismanagement groep en het opstellen van een zogenoemde ‘living will’, die
bepaalt hoe de instelling kan worden gesaneerd of ontmanteld als deze dreigt
om te vallen. specifiek voor Nederland hebben de Bank en het Ministerie van
Financiën gewerkt aan een voorstel dat het mogelijk moet maken vroegtijdig in
te grijpen bij een in problemen verkerende financiële instelling en delen van die
instelling over te dragen aan andere partijen, zonder dat de aandeelhouders
daarvoor toestemming hoeven te geven. Een dergelijk crisisinstrument is voor de
autoriteiten van grote waarde om slagvaardig te kunnen optreden en onnodige
verliezen voor depositohouders of de overheid te voorkomen.
Hoe meer regels, des te groter de prikkel om het reguliere systeem te omzeilen.
Gezien dit gevaar, dat altijd op de loer ligt, is het belangrijk dat hedgefondsen
en andere financiële instellingen die buiten de grote toezichtkaders vallen in elk
geval zodanig worden gereguleerd dat zij geen bedreiging voor de stabiliteit van
het financiële systeem vormen. Het Europees Parlement heeft in oktober een
richtlijn aanvaard die een vorm van toezicht op hedge- en opkoopfondsen
introduceert. Meer in het algemeen zal nauwlettend moeten worden gevolgd of
gelijksoortige risico’s die zich voordoen bij instellingen waarop verschillende
toezichtregimes van toepassing zijn toch op dezelfde wijze worden aangepakt.
Macroprudentieel beleid in de steigers
Monetair beleid en het toezicht op individuele instellingen hebben de opbouw
van grote financiële onevenwichtigheden niet kunnen verhinderen. Tegen de
achtergrond van deze constatering wordt momenteel gezocht naar aanvullende
instrumenten, die gericht zijn op het financiële systeem als geheel. In de EU is
de European systemic Risk Board (EsRB) hiermee belast, die als onderdeel van
het nieuwe Europese toezichtsysteem op 1 januari 2011 van start is gegaan.
De EsRB zal de risico’s voor de stabiliteit van het financiële systeem in kaart
brengen, zowel EU-breed als binnen lidstaten, en op basis daarvan waar-
30 DNB / Jaarverslag 2010