De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

algemeen Overzicht
Overheid herstelt weerstandsvermogen
Het kabinet heeft gekozen voor een beleid dat aan het eind van de regeerperiode
(bijna) begrotingsevenwicht oplevert. Dit is in overeenstemming met de in 2010
uitgebrachte aanbevelingen van de studiegroep Begrotingsruimte. De landencrisis
in het eurogebied heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat een adequaat
weerstandsvermogen van overheden essentieel is voor de duurzaamheid van het
marktvertrouwen. Dit vereist dat schuldreductie prioriteit krijgt, zodat weer
ruimte ontstaat om eventuele toekomstige schokken te kunnen opvangen. Het
risico van onverwachte tegenvallers is immers ook voor de Nederlandse overheid
significant, gezien de grote bedragen aan expliciete en impliciete garanties die
momenteel uitstaan (alleen expliciet al voor bijna 30% bbp). Om deze reden
heeft de Minister van Financiën de Tweede Kamer toegezegd een stresstest voor
de overheid te gaan uitvoeren. Een lagere staatsschuld is bovendien noodzakelijk
om de rentelasten binnen de perken te houden en om beter voorbereid te
zijn op de vergrijzing van de bevolking. Het regeerakkoord kent ook risico’s die
samenhangen met specifieke bezuinigingen, zoals bijvoorbeeld die op het
ambtenarenapparaat. In de praktijk blijken zulke voornemens vaak moeilijk te
realiseren, zeker als er niet of nauwelijks in overheidstaken wordt gesneden.
Positief is dat belangrijke dossiers als de zorg, de Wajong en de huursector een
volwaardige plaats in het regeerakkoord hebben gekregen. Thema’s als het
ontslagrecht, de aOW en de behandeling van de eigen woning zijn grotendeels
blijven liggen. Dat is een politieke realiteit, maar de achterliggende problemen
verdwijnen daar uiteraard niet mee en zullen vroeger of later om een oplossing
vragen.
Nederland op het wereldtoneel
Op de wereldranglijst van landen met het hoogste bbp stond Nederland in 1990
op de dertiende plaats en in 2009 op de zestiende plaats. Die trend is niet te
keren en zet de positie van Nederland in internationale fora onder druk.
Nederland heeft een paar keer mogen aanschuiven bij de Groep van 20 (G20),
maar dat voorrecht was van tijdelijke aard. Onlangs is besloten dat Europa eind
2012 twee zetels in de Raad van Bestuur van het IMF zal opgeven ten gunste van
opkomende en ondervertegenwoordigde economieën. Hierop vooruitlopend
zijn gesprekken met andere landen gevoerd om te bezien hoe een eventuele
gezamenlijke vertegenwoordiging in het IMF zou kunnen worden vormgegeven.
Deze verkenning is inmiddels een eind op streek.
voor de verdere toekomst zal rekening moeten worden gehouden met een
verdere afname van het aantal Europese stoelen in het IMF-bestuur. Daarmee
worden individuele lidstaten gedwongen hun gemeenschappelijke belangen te
zoeken en met één stem te spreken. Dat laat voor Nederland uiteindelijk geen
andere strategische keuze dan een sterke en verbindende rol te spelen in de
Europese fora, waar de vertegenwoordiging institutioneel verankerd is.
Geleidelijke invoering Bazel III
Op 12 november hebben de regeringsleiders van de G20 in seoul het Bazel
III-akkoord goedgekeurd. Hiermee is de eerste grote stap gezet naar een
gezonder financieel systeem, dat beter bestand is tegen onverwachte schokken.
Onder het nieuwe raamwerk zullen banken zowel meer, als beter kapitaal
moeten aanhouden. Daarnaast worden anticyclische buffers vereist die banken
minder gevoelig maken voor financiële en conjuncturele schokken. Handelsposities
en complexe securitisaties worden aan strengere kapitaaleisen
onderworpen, mede ter ontmoediging van het schaduwbankieren. verder
29 DNB / Jaarverslag 2010