De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

algemeen Overzicht
onconventionele beleid. Door de landencrisis kon die exit minder voortvarend
ter hand worden genomen dan aanvankelijk was verwacht.
Intussen zijn de grenzen van wat nog mogelijk is boven de al getroffen voorzieningen
wel in zicht gekomen. Dat is niet alleen een politieke realiteit, maar ook
een economische. De optelsom van zeer ruime monetaire verhoudingen,
impliciete en expliciete overheidsgaranties, omvangrijke opkoopprogramma’s en
de daarmee gepaard gaande balansverlenging van centrale banken kan op wat
langere termijn een stabiele ontwikkeling van de wereldeconomie belemmeren.
De onevenwichtigheden van vóór de crisis zijn nog maar zeer gedeeltelijk
aangepakt en nieuwe problemen hebben zich aangediend. Met het gevoerde
beleid is tijd gekocht – een kostbaar goed in crisisomstandigheden – maar de
onbetaalde rekening is groot. Die komt uiteindelijk terecht bij de burgers, zoals
de Grieken en de Ieren inmiddels dagelijks ervaren. Dat is helaas onvermijdelijk.
verdere continuering van stimulerend beleid door budgettaire en monetaire
autoriteiten – ook buiten Europa – miskent ook dat de groeipaden van vóór de
crisis in de meeste landen niet meer haalbaar zijn en leidt bovendien tot uitstel
van noodzakelijke structurele hervormingen.
Banken wereldwijd in de lift en op weg naar verder balansherstel
De eerste zorg na het uitbreken van de crisis was dat het internationale
bankwezen weer normaal moest gaan functioneren. Hoewel er nog belangrijke
uitdagingen liggen, lijkt die hobbel goed te zijn genomen. Wereldwijd is de
positie van de bankensector in 2010 fors versterkt. vooral amerikaanse banken
deden het goed, een enkele uitzondering daargelaten. Dit kwam onder andere
door sterk toegenomen inkomsten uit het rentebedrijf en het feit dat er veel
minder toevoegingen aan de voorzieningen nodig waren. Deze laatste factor
droeg ook bij aan de verdere gezondmaking van Europese banken. Inmiddels is
het grootste deel van de verliezen op subprime en gerelateerde leningen – naar
schatting UsD 1.600 miljard wereldwijd – genomen. Positief is ook dat in veel
landen substantiële aflossingen op overheidssteun hebben plaatsgevonden.
Uitzonderingen zijn Ierland en spanje, waar de steun onlangs is uitgebreid.
De komende jaren zullen in het teken van verder balansherstel staan, in
toenemende mate afgedwongen door strengere eisen vanuit Bazel. Overigens
zullen banken, voor zover zij daartoe in staat zijn, uit overwegingen van
concurrentie vooruitlopen op de geleidelijke invoering van de nieuwe
regelgeving, die minimumeisen aan kapitaal en liquiditeit stelt. Met de
introductie van een maximale ‘leverage ratio’ in 2018 en het zwaarder belasten
van het handelen voor eigen rekening, vooral ook in complexe producten, zal
het traditionele bankbedrijf naar verwachting aan belang winnen.
Landencrisis doorkruist herstel eurogebied
Het herstel van de bankensector en de reële economie werd in het eurogebied
verstoord doordat een aantal lidstaten ernstig in de problemen kwam. Begin
2010 was al duidelijk dat het in Griekenland niet vanzelf goed zou komen.
In mei werd overeenstemming bereikt over een hulpprogramma van de
Europese Unie (EU) en het Internationale Monetaire Fonds (IMF). Tegenover
een kredietlijn van maar liefst EUR 110 miljard verplichtte Griekenland zich tot
het terugbrengen van het overheidstekort naar minder dan 3% van het bruto
binnenlands product (bbp) in 2014. Ter vergelijking: het tekort in 2010 is naar
verwachting ongeveer 9½%, komend van bijna 15½% in 2009. Griekenland ligt
op schema met deze reductie, die grotendeels tot stand is gekomen door
23 DNB / Jaarverslag 2010