De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

Kabinetsbeleid van
stimuleren naar bezuinigen
Herstel financiële buffers
belangrijk
De Nederlandse economie
Grafiek 4.5 - Financieringsbehoefte en uitgifte
EUR miljard
Financieringsbehoefte
1
125
100
75
50
25
Uitgifte via de
kapitaalmarkt
voorzien op de geldmarkt en voor EUR 52 miljard op de kapitaalmarkt (zie
grafiek 4.5). Het beroep op de geldmarkt gaat gepaard met lagere rentelasten,
maar leidt tevens tot hogere rente- en herfinancieringsrisico’s. De overheid
wordt immers gevoeliger voor renteschommelingen of voor risico’s die
samenhangen met het afdekken daarvan op de derivatenmarkt.
In 2010 nam de overheidssteun aan de financiële sector af. Financiële instellingen
die eerder kapitaalinjecties hadden ontvangen, betaalden een deel van de
steun terug. Desondanks steeg het totaal aan uitstaande garanties, onder meer
door de afgegeven garanties aan het Europese noodfonds en de verhoogde
garantstelling voor leningen van het IMF (zie tabel 4.5).
De Nederlandse overheid heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het
dempen van de schok van de financiële crisis. Hierdoor wist de overheid een
nog grotere krimp van het bbp te voorkomen. Keerzijde is dat de uitgaven en de
overheidsschuld sterk zijn toegenomen. Om de overheidsfinanciën weer op orde
te krijgen, presenteerde het nieuw aangetreden kabinet eind 2010 een bezuinigingsplan.
Het kabinetsvoornemen is om de komende vier jaar EUR 18 miljard
te bezuinigen, en aldus het begrotingstekort in 2015 terug te brengen tot 0,9%
bbp (waarmee de begroting onderliggend vrijwel in evenwicht is). Daarnaast
paste het kabinet de begrotingsregels aan, in navolging van het advies van de
studiegroep Begrotingsruimte. De uitgavenkaders werden breder gemaakt en
sluiten nu beter aan bij het EMU-saldo. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat
meevallende rentebetalingen van de staat niet tot extra bestedingsruimte leiden,
terwijl rentetegenvallers wel binnen de kaders moeten worden opgevangen.
Bovendien wordt een signaalmarge ten opzichte van het saldopad aangehouden.
Het kabinet committeert zich hiermee om in te grijpen zodra het begrotingssaldo
meer dan 1% bbp neerwaarts afwijkt van het vastgelegde saldopad.
De voorgestelde bezuinigingen ten spijt zal de overheidsschuld aan het einde
van de kabinetsperiode naar verwachting nog steeds boven het niveau van vóór
de financiële crisis liggen. Om ook in de toekomst negatieve schokken op te
kunnen vangen helpt een snel herstel van de financiële buffers. De financiële
81 DNB / Jaarverslag 2010
Uitgifte via de
geldmarkt
0
03 04 05 06 07 08 09 10
1 Bruto beroep op de geld- en kapitaalmarkt.
Ongerekend terugbetaling kortlopende lening door
Fortis Bank Nederland van EUR 34 miljard.
Bron: Agentschap van het Ministerie van Financiën.