De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

Drie verdedigingslinies
Effectiever
crisisinstrumentarium
Financiële stabiliteit
bank heeft nauwelijks een effect op de Nederlandse huizenprijzen, maar
wanneer de hele bankensector overgaat tot de verstrekking van excessieve
hypothecaire kredieten, dan zal dit de huizenprijzen opdrijven. Deze ontwikkeling
kan zichzelf versterken, waardoor de schokbestendigheid van huishoudens
en het financiële systeem afneemt.
Bij het vormgeven van het macroprudentieel beleid maakt DNB gebruik van
haar brede takenpakket als centrale bank en toezichthouder: monetair beleid,
betalingsverkeer en microprudentieel toezicht op de Nederlandse financiële
sector. zo is in het verslagjaar intensief samengewerkt tussen verschillende
taak- en expertiseterreinen, bijvoorbeeld bij het beoordelen van de systeemrelevantie
van financiële ondernemingen, en het uitvoeren van stresstesten en
interventies bij individuele instellingen Hierdoor is het mogelijk om deze
vraagstukken vanuit een breed systeemperspectief te bezien.
Het macroprudentiële kader is in het verslagjaar steviger verankerd in de
organisatie. Binnen de divisie Financiële stabiliteit is de afdeling Macroprudentiële
analyse (MPa) opgericht, die als hoofdtaak heeft invulling te geven
aan het macroprudentieel beleid. Deze afdeling analyseert trends en risico’s in
het financiële systeem en speelt binnen DNB een centrale rol bij de vertaling
naar beleidsmaatregelen.
In het macroprudentiële raamwerk van DNB worden systeembrede risico’s via
drie verdedigingslinies aangepakt. allereerst wordt getracht bedreigingen voor de
stabiliteit tijdig te signaleren en te mitigeren. In de praktijk zijn echter niet alle
potentiële bedreigingen vooraf onschadelijk te maken. Daarom is er een tweede
verdedigingslinie: het vergroten van de schokbestendigheid van het systeem
door voldoende buffers en een robuuste infrastructuur. Dit is essentieel omdat
sommige risico’s onlosmakelijk verbonden zijn met kernfuncties van het
financiële systeem. zo financieren banken hun langlopende verplichtingen vaak
met direct opvraagbare deposito’s. Dit maakt de sector inherent kwetsbaar. Het
financiële stelsel moet daarom zo worden ingericht dat het risico’s niet versterkt
en in staat is onevenwichtigheden terug te dringen (‘leaning against the financial
cycle’). De aangescherpte Bazelse kapitaal- en liquiditeiteisen vergroten de
weerbaarheid van banken, en vormen een aanzienlijke versteviging van deze
verdedigingslinie.
Tot slot moet rekening worden gehouden met situaties waarin het stelsel
onvoldoende in staat is om schokken op te vangen. In dat geval is crisisbeheersing
de derde verdedigingslinie, waarbij het doel is om de financiële
dienstverlening aan bedrijven en consumenten zoveel mogelijk in stand te
houden en daarmee de schade voor de reële economie te beperken. In 2010
hebben DNB en het Ministerie van Financiën verder gewerkt aan een effectiever
crisisinstrumentarium. De kern daarvan is de invoering van een zogenoemd
overdrachtsinstrument, waarmee kritische functies en/of activa en passiva,
kunnen worden overgedragen aan derden, desnoods buiten aandeelhouders om.
Het doel hiervan is een snelle en ordelijke afwikkeling mogelijk te maken indien
een instelling in grote problemen verkeert, wat de schade voor particulieren en
bedrijven kan beperken. In het voorjaar van 2011 zullen hiervoor concrete
wetsvoorstellen worden gedaan.
1.4.2 Vormgeven van macroprudentieel beleid
De afgelopen decennia heeft het financiële stelsel steeds meer een mondiaal
karakter gekregen. als reactie hierop zijn toezicht en regelgeving wereldwijd in
sterke mate geharmoniseerd. Toch heeft de crisis duidelijk gemaakt dat, als het
erop aankomt, de nationale autoriteiten nog steeds bepalend zijn. Deze
onbalans tussen een steeds mondialer systeem en het primaat van nationale
autoriteiten belemmert effectief ingrijpen bij macroprudentiële risico’s met een
44 DNB / Jaarverslag 2010