De Nederlandsche Bank - Jaarverslag DNB 2011

Inflatie liep op tot boven
2% ...
… gedreven door
energieprijzen en indirecte
belastingen
De binnenlandse prijsdruk
was gematigd …
… en de
inflatieverwachtingen bleven
goed verankerd
Economie eurogebied
de lage winstgevendheid van bedrijven, werden geleidelijk minder restrictief.
De bezettingsgraad in de industriële sector steeg van 71% eind 2009 tot 78% eind
2010, maar bleef hiermee nog wel onder het historische gemiddelde van 81%.
De winstgevendheid van bedrijven verbeterde bij een stijgende afzet vooral als
gevolg van bezuinigingen op personeelskosten.
3.2 Inflatie stijgt door grondstofprijzen
Na een kortstondige periode van dalende prijzen is sinds eind 2009 de inflatie
geleidelijk opgelopen. Gemeten op basis van de geharmoniseerde consumentenprijsindex
(HICP) steeg de inflatie in het eurogebied van gemiddeld 0,3% in
2009 tot gemiddeld 1,6% in 2010. aan het eind van het jaar kwam de inflatie uit
op 2,2% (zie grafiek 3.5). verhogingen van indirecte belastingen hebben
gemiddeld enkele tienden van procentpunten aan de inflatiestijging bijgedragen:
in een aantal eurolanden was deze bijdrage echter groter. Halverwege 2010 zijn
indirecte belastingen zoals de btw verhoogd in onder andere Griekenland,
spanje en Portugal, als onderdeel van een breder pakket aan maatregelen om de
sterk verslechterde overheidsfinanciën op orde te brengen (zie paragraaf 3.4).
Het grootste deel van de inflatiestijging kwam echter op conto van de hogere
energieprijs, als uitvloeisel van de mondiale olieprijsontwikkeling (zie paragraaf
2.2). De sterke toename van de olieprijs sinds het dieptepunt van de crisis werd
mede veroorzaakt door de sterk gestegen vraag uit opkomende economieën.
Ook was sprake van een bovengemiddelde stijging van de consumentenprijzen
van voedsel, met name groente en fruit, vooral vanwege ongunstige weersomstandigheden.
De hernieuwde wereldwijde prijsstijging in andere grondstoffen
dan olie, zoals agrarische producten en metalen, heeft slechts een beperkte
doorwerking op de consumentenprijzen gehad. Ten dele kwam dit doordat
bedrijven in het eurogebied nog steeds moeite hadden om kostenstijgingen
volledig door te berekenen aan de consument. De prijsdruk vanuit de productieketen
is in de loop van 2010 wel toegenomen. De producentenprijzen van
halffabrikaten lagen in december 6,3% hoger dan twaalf maanden eerder.
De effecten van de hogere prijzen op de wereldvoedselmarkt werden in de
laatste maanden van het verslagjaar voor het eerst zichtbaar in producentenprijzen
van onder andere graanproducten.
Exclusief de volatiele componenten voedsel en energie was de consumentenprijsinflatie
gematigd op een niveau van circa 1%. Hierbij speelden de nog altijd
aanwezige reservecapaciteit in de economie en de zwakke loongroei een
belangrijke rol. De loonstijging nam verder af in een vertraagde reactie op de
verslechtering van de arbeidsmarkt in 2009. veel langlopende collectieve
arbeidsovereenkomsten die vóór de crisis afgesloten waren, konden pas in de
loop van 2009 en 2010 worden vernieuwd. De contractloongroei daalde in 2010
tot 1,7% naar het laagste niveau sinds de start van de monetaire unie (zie grafiek
3.6). Het gelijktijdige herstel van de productiviteit zorgde voor een negatieve
jaargroei van de arbeidskosten per eenheid product van gemiddeld 0,5% over de
eerste drie kwartalen van 2010.
De korte termijn inflatieverwachtingen lagen eind 2010 nog onder 2%, maar zijn
geleidelijk toegenomen in lijn met de stijging van de energie- en voedselprijzen en
de verbeterde economische situatie in het eurogebied. De inflatieverwachtingen
voor de lange termijn bleven gedurende het jaar goed verankerd rond de 2% en
waren daarmee in overeenstemming met de doelstelling van prijsstabiliteit van de
ECB.
68 DNB / Jaarverslag 2010