Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

Het blok behoort met zijn ruimere omgeving tot een landschappelijk aantrekkelijk gebied. Het wordt
begrensd door uitgestrekte boscomplexen en heidevelden. Als belangrijkste kunnen worden genoemd
de boswachterij Leende en de Groote Heide aan de westzijde en de Weerter Heide en restanten van
de Sterkselse Heide aan de oostzijde. Het landschap in het blok hangt sterk samen met de
hoogteligging en de bodemgesteldheid. Het vertoont een gevarieerd beeld van oude cultuurgronden
en ontginningsgronden afgewisseld met bospercelen.
In de dorpen is in menig opzicht nog het oorspronkelijke karakter van het Brabantse brinkdorp te
herkennen. De grootste dorpen in dit gebied, Budel, Maarheeze en Leende, zijn gedurende de laatste
decennia door nieuwbouw sterk van aanzien veranderd, hoewel het landelijk karakter grotendeels
behouden is gebleven. In de kleinere dorpen en gehuchten hebben echter nog zeer weinig
ingrijpende veranderingen in de structuur plaatsgevonden. Men treft er overal de oorspronkelijke
brinken aan, terwijl er nog zeer veel oude boerderijen aanwezig zijn. Van de landschapselementen,
die bij deze dorpen horen is nog zeer veel in vrijwel ongerepte staat aanwezig.
De hooggelegen akkers en de lage beekdalen ter weerszijden van de dorpen Leenderstrijp,
Soerendonk en Gastel vormen belangrijke landschapselementen. Vooral de beekdalen vormen het
zwaartepunt van het landschap en verdienen plaatselijk ook uit natuurwetenschappelijk oogpunt de
nodige aandacht. Langs de meanderende beek treft men waardevolle boomgroepen aan en in het dal
enkele kleine vennen, zoals het Aardbrandsven, Pastoorsven en Woutjespeel. Ten westen van
Soerendonk ligt een aanzienlijke oppervlakte broekveen, plaatselijk bekend onder de naam Turfwater
en Strijperheg. Dit gebied is zowel botanisch als ornithologisch van groot belang. Ruim 40 ha hiervan
is reeds in het bezit van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Behalve dit
grote gebied komen ook elders waardevolle natuurterreinen voor. Hiertoe behoren o.a. het Asbroek
bij Berg, het Cranendoncksebos en de Putberg bij Soerendonk.
Het Landschapsplan
De in het landschapsplan opgenomen nieuwe beplantingen hebben tot doel te komen tot een
groenvoorziening bij de nieuwe kavelstructuur, nochtans zoveel mogelijk aansluitend op de typische
karaktertrekken van het oude brinkdorpenlandschap. In het algemeen zal dit doel worden bereikt door
het aanleggen van singels en groenstroken langs toekomstige kavelgrenzen, op de vervallen
zandwegen die goed in het kavelpatroon passen, langs waterlopen en langs wegen. Vooral in het
oostelijk deel van het blok is bijzondere aandacht geschonken aan passende wegbeplantingen. Ook
zal een smalle grondstrook tussen de grens met België en de aan te leggen provinciale weg ten
westen van Budel in het kader van het landschapsplan van het nodige groen worden voorzien.
Veel zorg zal worden besteed aan beplantingen rondom en in de gehuchten Leenderstrijp en Gastel.
Zij moeten gezien worden als structuurbepalend voor het landschapsbeeld ter plaatse. Voor de
nieuwe boerderijen, die in ruilverkavelingsverband gebouwd worden, is een aantal erfbeplantingen in
het plan opgenomen. Eveneens is rekening gehouden met erfbeplantingen bij bestaande bedrijven.
Ten aanzien van te handhaven verspreide bomen, struiken en wegbeplantingen, die zich in
particuliere handen bevinden, zal ernaar worden gestreefd deze in het kader van het landschapsplan
veilig te stellen. Verreweg het belangrijkste project in deze categorie wordt wel gevormd door het te
stichten natuur- en landschapsreservaat ten oosten van de Leender Heide.
Door het bovenstaande zal een nauwere relatie tot stand kunnen komen tussen de bestaande
natuurgebieden in het blok en de boswachterij Leende en de Leender Heide daarbuiten. Zowel voor
de recreatie als voor de natuurbescherming is dit van groot belang. Uit een oogpunt van
natuurbescherming zullen ook in het laaggelegen ontgonnen gedeelte van „Het Goor”, ten westen van
Soerendonk, gronden worden aangekocht. Van grote waarde is tevens dat door bovenstaande
ontwikkelingen over een breed front een overgang tussen het hooggelegen heidegebied en het lager
gelegen beekdal gecreëerd wordt. Een tweede zwaartepunt van natuurwetenschappelijk belangrijke
gebieden wordt gevormd door het beekdal van de Kleine Aa, die tussen Budel en Soerendonk door
het landgoed Cranendonck in de richting Leende stroomt. Voor een nadere aanduiding van de in het
blok gelegen belangrijke natuurwetenschappelijke terreinen wordt verwezen naar de kaart van het
landschapsplan (zie Archief SRE Milieudienst voor de kaart van het landschapsplan met daarop alle
elementen die de ruilverkaveling hebben overleefd).
111