Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

2.2. Thema‟s
Thema: 12 Oude infrastructuur
Dit thema wordt gebruikt voor het onderbrengen van de oudste categorie wegen en routes: de pré-
Romeinse en Romeinse wegen, waarvan het beloop veelal op giswerk en stoute dromen is
gebaseerd. Het gaat hier om verbindingsroutes, vaak bundels van banen, die maar met enige
vaagheid aan te wijzen zijn als daterend van vóór de Romeinse tijd of van in die Romeinse tijd, met
de bijhorende beekovergangen, dat zijn hier dan altijd voorden. Omwille van hun vaak hypothetisch
karakter hier apart gezet van de middeleeuwse infrastructuur.
12.1 Prehistorische wegen
Prehistorische wegen volgen vaak terreinhoogten, soms gemarkeerd door grafheuvels etc. of juist op
basis daarvan verondersteld.
12.2 Romeinse wegen
Romeinse wegen zijn verondersteld of echt aangetoond rechte wegen.
12.3 Voorde / Brug
Voorde horend bij deze oude wegen en routes. Omdat de voorde/brug op drie plaatsen in het
systeem voorkomt (zeer oude wegen, doorgaande en lokale wegen), bepaalt het type weg waar de
voorde/brug geboekt moet worden. Bovendien zijn veel voorden door grotere of kleinere bruggen
vervangen.
In Cranendonck onderscheiden we:
Uniek nr Naam Type
3.12.3.001 bij Cranendonck Voorde
3.12.3.002 bij Buulderbos Voorde
3.12.3.003 zuidkant Budel Voorde
3.12.3.004 Voort (Budel-Gastel) Voorde
3.12.3.005 bij het Asbroek Voorde
3.12.3.006 Beekstraat Soerendonk Voorde
3.12.3.007 Schoordijk Voorde
Doorwaadbare plaatsen heb je in soorten: min of meer dwars op het watert, schuin, zeer schuin of
zelfs een heel eind door het water: een “waterstraat” of “langvoort”. Bruggen heb je ook in soorten:
een paal in het water om overheen te stappen („waterstap”), een balk erover, een vonder, een schoor,
een echte houten of stenen brug. Klein water stak met men een gemetseld of houten “heul” over.
Omdat de voorde/brug op drie plaatsen in het systeem voorkomt (zeer oude wegen, doorgaande en
lokale wegen), bepaalt het type weg waar de voorde/brug geboekt moet worden. Bovendien zijn veel
voorden door grotere of kleinere bruggen vervangen. Enkele voorden verraden zich doordat de weg
een stukje langs de beek loopt: een langvoort.
12.4 Middeleeuwse hoofdweg
3.12.4.001 Antwerpen – Eersel – Roermond
Midden door Cranendonck loopt een erg oude verkeersroute. Tot circa 1210 was dit een deel van de
doorgaande weg Antwerpen – Turnhoutervoorde – Eersel – Kattenrijt – Roermond. 29 Nadien is de
weg ingeschakeld in de route Breda – Maastricht. Ten oosten van Budel is fraai te zien dat binnen
Budel deze weg ergens in de zeventiende of achttiende eeuw op een kaarsrechte dijk gelegd is,
29 Van Asseldonk en Leenders, 2003.
33