Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

Thema: 7 Beken
De beken in Cranendonck zijn merendeels „genormaliseerd” ofwel rechtgetrokken. Op deze kaart is
echter hun kronkelende gedaante weergegeven en dat op basis van de kadasterkaarten van ca 1828.
Een probleem is de naamgeving van de beken, niet alleen hier maar in heel de Kempen. Soms
verandert een beek al binnen één oude gemeente van naam, in de regel gebeurt dat zodra de beek
een gemeentegrens oversteekt. Voor weer andere beekjes geeft de kadasterkaart geen naam. Daar
is de naam ontleend aan latere topografische kaarten. Bovendien doet zich het probleem voor dat
veel beken “Aa” genoemd worden. Voor het onderscheid zijn ze hier naar een aanliggend dorp
genoemd als het bij die korte naam bleef. Vaak heten de beken tegenwoordig wéér anders: hier staan
dus de oude namen voorop!
7.1 Beekloop
De eigenlijke natuurlijke beek. Op de kadasterkaarten is in de regel goed te zien tot waar een beek
stroomopwaarts natuurlijk is (bochten!). Daarop sluiten dan gegraven, mestal rechte, waterlopen aan,
aangelegd bij de ontginning van de heide. Die rechte stukken horen tot het cultuurlandschap.
In totaal zijn binnen Cranendonck 9 beken en beekjes onderscheiden met een totale lengte van ruim
54 kilometer. Het bekenpatroon zet zit ten westen van de gemeente voort en één beekje heeft het
zelfs tor rijksgrens gebracht.
Uniek nr Naam Lengte (m)
3.7.1.103 Sterkselse Aa 15385
3.7.1.102 Kleine Aa 14305
3.7.1.101 Strijper Aa 8604
3.7.1.109 Budelerbosloop 4343
3.7.1.111 Moezel 3320
3.7.1.108 De Beek 2688
3.7.1.107 waterloop Het Laar Maarh 2432
3.7.1.110 Kattekuilbeek 2027
3.7.1.113 Caulillerbeek 1499
7.2 Oude meander
Reeds in een vroeg historisch of zelfs prehistorisch stadium afgesnoerde meanders. Vaak half open
en half verland met veen of dichtgroeiende boerenkuilen.
7.3 Overstromingsgebied
Soms belandt een beek in een erg vlak gebied waar amper nog van een dal sprake is: zo‟n gebied
kon gemakkelijk onder water schieten. Iets dergelijks ook bovenstrooms van bijna-afknellingen van
beekdalen door dekzandruggen. Dergelijke overstromingsgebieden zijn wel eens “gecultiveerd” tot
een “vloed” bij een watermolen. Die “vloed” noteren we bij het cultuurlandschap, het natuurlijke
fenomeen van de overstromingsvlakte noteren we onder fysisch landschap.
16