Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

De parochiekerk van St. Gertrudis Maarheeze kent een Gertrudisverering, waarbij de wijding van
'muuzewater' ter bestrijding van ratten en muizen, op haar feestdag centraal staat. Tot circa 1930 was
er sprake van bedevaarten; sindsdien is de verering slechts lokaal van aard. De bedevaart naar de
parochiekerk van Maarheeze kwam op gang nadat pastoor W. van Gerwen in 1869 was begonnen
met het wijden van Gertrudiswater, dat kon worden gebruikt tegen ratten, muizen en ander 'schadelijk
ongedierte'. Dit water werd al spoedig 'muuzewater' genoemd. Volgens een notitie van pastoor
Jansen diende het water eerst gewijd te worden volgens de gewone formule van het Rituale
Romanum. Hierna werd de benedictie gelezen. Deze bestond uit een gebed om tussenkomst van de
H. Gertrudis, een lezing uit Exodus 8, 9-15 over de tweede Egyptische plaag, een lezing uit het
evangelie volgens Johannes 1, 1-14 en een slotgebed. Na de wijding van het water diende de
voorganger de reliek van St. Gertrudis in een leren zakje te doen om deze tegen vocht te beschermen
en hiermee een kruisteken door het gewijde water te maken. 124
Bisschop Godschalk van 's-Hertogenbosch gaf in 1886 kerkelijke goedkeuring aan het gebruik. Het
water werd gewijd op de feestdag van St. Gertrudis, 17 maart. Op deze dag werden ook een of meer
missen gelezen, afhankelijk van de hoeveelheid geld die de bezoekers offerden. De Meierijsche
Courant schreef in 1896 het volgende over de bedevaart van dat jaar: 'Op dien dag [17 maart] ziet
men van heinde en verre eene massa menschen toestromen, die dat water [het muuzewater] komen
halen; doch des Zondags onder het octaaf is 't het druktst.' 125
Het muuzewater werd vooral door de inwoners van Maarheeze zelf gebruikt, maar er kwamen ook
bedevaartgangers uit de omliggende plaatsen op af, waaronder uit Budel en Hamont. Van bezoekers
van buiten het dorp is echter sinds de jaren dertig van de 20e eeuw geen sprake meer. Het
muuzewater is sindsdien enkel een lokale traditie. In de jaren vijftig werd de rogge, als die te
Maarheeze werd ingehaald, met muuzewater besprenkeld. De boeren hingen in schuren en stallen
flesjes met Gertrudiswater op die de muizen en ratten op afstand moest houden. Eind 20 e eeuw
bestond het gebruik van het muuzewater nog steeds. 126
Soerendonk
3.26.1.003 Kerk van de H. Johannes Onthoofding te Soerendonk (Dorpsstraat 25, B. nr. 2827)
Soerendonk moest het tot 1648 stellen met een kapel in het gehucht Heuvel (Zie 3.26.6.003). Die
kapel werd in 1648 aan de katholieken ontnomen die vanaf 1684 de beschikking hadden over een
schuurkerk (Zie 3.26.16.001). In 1819 werd Soerendonk echter een zelfstandige parochie. De oude
schuurkerk diende voorlopig als kerk. Na enkele jaren werd echter een nieuwe kerk gebouwd die er u
nog staat en functioneert
Afbeelding: H. Johannes
Onthoofding te Soerendonk
(juni 2011)
124 Wingens en Biemans, 1998.
125 Zoals geciteerd bij Wingens en Biemans, 1998.
126 Wingens en Biemans, 1998.
142