Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

13.3 Oude rijksweg
Wegen uit het rijksprogramma uit de jaren 1810 – 1935. (Daarna krijgen we de moderne autowegen).
3.13.3.001 Rijksweg Eindhoven – Weert – Roermond
De oude, middeleeuwse, doorgaande weg van Leende naar Maarheeze en de aansluitende oude
weg naar Weert werden in 1853 als Rijksweg aangewezen. Binnen Maarheeze werd een nieuw recht
stuk weg aangelegd om het gekronkel over de akkers te vermijden. In de loop van de tijd is de weg
steeds verbeterd en verzwaard. Vanaf 1971 werd de weg omgebouwd tot autosnelweg. Nu is het de
A2, de belangrijkste noord-zuid verbinding van Nederland.
13.4 Railweg
Spoorlijnen, trambanen, goederensporen (interlokaal maar ook lokaal!)
3.13.4.001 De IJzeren Rijn
In 1830 riep België de onafhankelijk uit. Koning Willem І zond 10.000 soldaten naar in de bekende 10
daagse veldtocht. Deze kon niet voorkomen dat de onafhankelijkheid toch een feit werd. België kreeg
een nieuwe grondwet en in 1839 werd het scheidingsverdrag ondertekend. België kreeg het recht van
doortocht over Nederlands grondgebied kreeg. In het IJzeren Rijn verdrag van 1873 werd geregeld
dat het een railverbinding werd en dat België een spoorweg mocht aanleggen van Antwerpen naar
Duitsland. De officiële naam van deze spoorlijn was “Grand Central Belge”, maar werd veel bekender
onder de naam IJzeren Rijn. België koos voor een traject dat via Hamont bij Budel–Schoot Nederland
binnen kwam en daarna via Weert en Roermond naar het Roergebied in Duitsland zou lopen. Met
deze IJzeren Rijn kreeg de haven van Antwerpen een korte en rechtstreekse verbinding met het
belangrijke Roergebied in Duitsland. Het traject van de IJzeren Rijn werd totaal 162 km lang, waarvan
96 km over Belgisch grondgebied, 48 km over Nederlands en 18 km over Duits grondgebied ging
lopen. De afstand van de Belgische grens tot Weert bedraagt 8 km en het traject loopt 5 km langs, of
door, het Meinweg gebied. Het verdrag regelde ook dat België de kosten van de aanleg moest
betalen. Deze aanleg werd voortvarend ter hand genomen, want al op 2 juni 1879 reden de eerste
goederentreinen van Antwerpen naar het Roergebied, op 30 juni 1879 gevolgd door de eerste
personentreinen. De komst van de zinkfabriek naar Budel en het ontstaan van Dorplein heeft voor
een groot gedeelte van de IJzeren Rijn afgehangen. 40 Deze verbinding werd in de volksmond "IJzeren
Rijn" genoemd, daar een binnenschip een moeilijker weg had dan een trein om vanuit Antwerpen de
Rijn te bereiken. 41 Aan deze spoorlijn lag te Groot-Schoot het station “Budel” (3.13.2.006).
3.13.4.002 Spoorlijn Eindhoven-Weert
In 1913 werd de spoorlijn Eindhoven-Weert met de daaraan gelegen stations, Eindhoven, Geldrop,
Heeze, Sterksel en Maarheeze geopend. De lijn was eigendom van de Staat der Nederlanden en
werd geëxploiteerd door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS). In Maarheeze
werd feest gevierd en had men hoge verwachtingen. Het station Maarheeze (3.13.2.007) werd echter,
evenals dat van Sterksel, op 15 mei 1938 voor het reizigersvervoer gesloten en op 1 juni 1970 ook
voor het goederenvervoer. Kort daarna werd het stationsgebouw afgebroken. 42
13.5 Trekpad
Trekpad langs rivier of kanaal.
13.6 Veer
Oversteek van een rivier met een bootje: aanlegplaatsen, dalende wegen veerhuis.
13.7 Voorde/Brug
Oversteek van water via doorwaadbare plaats, vaak later vervangen door een brug, in een
doorgaande weg.
40 Vreijsen, 2009, 2 – 3.
41 Jaspers, 1991 - 1992.
42 Biemans, 1983.
41