Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

nog aan de vroegere aanwezigheid van een station aan de in 1913 aangelegde spoorlijn Eindhoven-
Weert. Naar het zuidoosten is Maarheeze na de Tweede Wereldoorlog sterk uitgebreid. Langs de
spoorlijn en de rijksweg zijn verschillende bedrijven en industrieën gekomen.
Afbeelding: Maarheeze op de Militaire Topografische kaart van 1840 (bron: WatWasWaar).
Cultuurhistorische waardering van wat rest van de kom van Maarheeze is hoog. Deze kom wordt
beschreven als: Oude dorpskern met een driehoekig plein. Mogelijk dateert de structuur in eerste
aanleg al uit de Hoge Middeleeuwen (1000-1250). Kern en kerk van Maarheeze hebben zich in de
Late Middeleeuwen (1250-1500) en daarna niet over een grotere afstand verplaatst. Het
bebouwingsbeeld, met veel eenlaags bebouwing, waaronder veel (verbouwde) langgevelboerderijen,
dateert vooral uit de periode 1800-1950. Bij de aanleg van de A2 (ca. 1930) werd de oude kern
afgesneden van de lintbebouwing langs de Stationsstraat, waarmee zij vanouds één geheel vormde.
Monumentale gebouwen zijn de neogotische H. Gertrudiskerk (1909-1910), de naastgelegen pastorie
(1821), het voormalig zusterklooster met bijbehorend schoolgebouw (ca. 1880-1920) en een mogelijk
teutenhuis (1779). Op het oude, ommuurde kerkhof resten van oude grafmonumenten (1580 en later).
Diverse oude bomen, waaronder een paardekastanje, lindes en mammoetbomen (waarvan één
aangeplant bij het huwelijk van Juliana en Bernhard in 1937). Op de kerkhofmuur groeit blaasvaren.
Deze oude dorpskern is een van de weinige oude dorpskernen die nog aan vrijwel alle kanten grenst
aan het buitengebied. CHW nr: S265 (HK-HS-16).
17.2. Klein dorp
3.17.2.001 Gastel, Gastel
Gastel telde in 1828 25 boerderijen en huizen aan een wat verbrede straat met aan de einden twee
driehoekige pleintjes. Op het oostelijke pleintje staat de Corneliuskapel. Het gehucht ligt tussen een
afwisseling van open en besloten akkers op ruim 500 meter van de Aa.
Gastel is een van de zeldzame kapelgehuchten die er in Brabant nog zijn. Gastel kent een
driehoekige dorpskern met op het centrale plein de kapel. Rond dit dorpsplein staat naast enkele
oudere dorpshuizen overwegend naoorlogse bebouwing. De structuur van de nederzetting met het
oude akkercomplex is bijzonder fraai.
72