Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

3.26.5.004 Kruisbeeld (Nieuwstraat Budel)
Het kruisbeeld was oorspronkelijk een betonnen geel corpus op een houten kruis. Het is geplaatst in
1930 op initiatief van een firma die een actie op touw had gezet genaamd: "Het kruisbeeld langs de
weg in Noord-Brabant". Sinds 16-4-1987 staat pleintje met lindeboom en corpus op de gemeentelijke
monumentenlijst
3.26.5.006 Mariabeeld, hoek Molenheide - Van Schoonvorstlaan Soerendonk.
Beeld van Maria (1954-1955). Mariabeeld op natuurstenen sokkel van de beeldhouwer Lucker.
Voorbeeld van naoorlogse devotie. Processies liepen hier vroeger langs. Met pekje en
zitgelegenheid. Cultuurhistorisch en sociaalhistorisch belang. CHW. Nr.: BP067-000384
26.6 Kapel
3.26.6.001 Kapel Dorplein
De directeuren L. en E. Dor hadden een kerk in het project van Dorplein opgenomen, een plan dat
echter 60 jaar op uitvoering heeft moeten wachten vanwege de oorlogs- en crisisjaren. Zo bleef de
fabiekskapel dienst doen als parochiekerk. Vanaf het begin had de directie wel gezorgd voor een
kapel in de fabriek. Het continubedrijf moest doorgaan ook op zondag. Dan waren dus bij de
zinkovens arbeiders nodig, die vanwege de grote afstand en de ongelegen uren geen H. Mis in Budel
of Hamont konden bijwonen. Daarom werd met toestemming van de bisschop van Den Bosch een
kapel ingericht in de"Droogbouw" of retortenfabriek en later in het gebouw „De Cantine‟. In 1951/52
werd de huidige kerk gebouwd. 149
3.26.6.002 St. Corneliuskapel, St. Cornelisplein 1, Gastel
CHW. Nr.: BP067-000343
St. Corneliskapel behorend tot de parochie van Onze Lieve Vrouw Visitatie te Budel. St. Cornelius
wordt in Gastel vereerd tegen stuipen en vallende ziekte (epilepsie), vooral bij kinderen. Hoewel in
Gastel reeds in de 15e eeuw een kapel stond, kan de oorsprong en groei van de Corneliusbedevaart
naar dit dorpje pas in de 18e eeuw worden aangewezen. De bedevaart groeide sinds het midden van
de 19e eeuw gestaag tot in de jaren zestig van de 20e eeuw, toen het aantal bedevaartgangers
stabiliseerde. Vanaf de jaren tachtig daalde het aantal bedevaartgangers.
De Corneliuskapel staat op een driehoekig pleintje midden in het dorp. Reeds aan het einde van de
15e eeuw bestond er hier een aan Maria en de vier noodhelpers of maarschalken, St. Cornelius, St.
Quirinus, St. Hubertus en St. Antonius, toegewijde kapel. Na de Vrede van Munster (1648) werd de
kapel aan de katholieken ontnomen en tot circa 1800 gebruikt door de Nederduitsgereformeerde
gemeente Budel-Gastel. In de kapel werd in 1803 een schooltje gebouwd. Voor het midden van de
19e eeuw werd de kapel gesloopt. Het schooltje werd vervolgens gehuisvest in een ander gebouw
dat vermoedelijk is verbouwd tot de huidige kapel. In 1856 wordt althans gemeld dat er in Gastel een
kapel of bidplaats bestond. Het eenvoudige, eenbeukige gebouwtje was eigendom van de burgerlijke
gemeente. Het kerkbestuur van Budel, de parochie waartoe Gastel kerkelijk behoort, ondernam in
1880 tevergeefs pogingen om de kapel in eigendom te verkrijgen.
149 Winkelmolen, 1977,.301.
156