Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

Thema: 9 Heide
In de Volle Middeleeuwen werd een begin gemaakt met plaggenbemesting. Heide en grasplaggen
werden vermengd met de mest van het vee. Eerst gebeurde dit in de openlucht, later in zogenoemde
potstallen. Hierdoor ontstonden vruchtbare, humeuze akkerbodems. In 1832 bestond Cranendonck
nog voor 63% uit woeste gronden, vooral heide. In de periode 1850-1940 hebben zich ingrijpende
veranderingen voorgedaan in het grondgebruik. De woeste gronden werden ontgonnen. Tot aan het
einde van de 19de eeuw was er vooral sprake van grootschalige bosaanplant. Rond het jaar 1900
kwamen, me name dankzij een meer algemeen gebruik van kunstmest, grootschaliger
heideontginningen op gang. Rond 1940 waren van de grote heidevelden nog maar enkele grotere
gebieden over. Na de Tweede Wereldoorlog werden nog meer heidegronden in cultuur gebracht.
Bij de reconstructie van het historisch landschap is gebruik gemaakt van drie referentieperiodes, drie
ijkpunten (circa 1830, 1900, 1930), waardoor de ontwikkeling van het landschap gestalte krijgt. Aan
de hand van het historisch kaartmateriaal uit betreffende periodes kon de ontwikkeling van het
landschap, in dit geval de heide, in kaart worden gebracht. 2
9.1. Hei in 1840
Uniek nr Naam Relictstatus
3.9.1.001 Heugter Heide Bestaat nog deels
3.9.1.003 Bestaat niet meer
3.9.1.004 Bestaat niet meer
3.9.1.005 Bestaat niet meer
3.9.1.006 Bestaat niet meer
3.9.1.007 Bestaat niet meer
3.9.1.008 Looser Heide Bestaat nog deels
3.9.1.009 Weerter Heide Bestaat nog deels
3.9.1.015 Bestaat niet meer
3.9.1.008 Looser Heide
Het zuidelijke deel van de Looser Heide kreeg op de Noord-Brabantse cultuurhistorische
waardenkaart de Cultuurhistorische waardering: Hoog. Het wordt daar omschreven als volgt:
Heidegebied met een aantal grote vennen, o.a. Ringselven en De Hoort. Restant van de grote, open
heidegebieden die sinds de Late Middeleeuwen (1250-1500) in grote delen van de Brabantse
zandgebieden voorkwamen. Aan de randen enkele kleinere bossen met loof- en naaldhout,
voornamelijk uit de periode 1920-1940, en spontane opslag van berken en dennen. Het gebied kent
een samenhang met het industrieel complex van Budel-Dorplein.
CHW nr: V221 (HK-HV-53)
2 Historisch kaartmateriaal: 1832: kadaster 1832; 1838: topografie 1837-1840. Uit de reproductie Wolters-Noordhoff, 1990;
1845: Topografie ca 1845: Van der Voordt-Pieck en Kuijl. 1845; 1900: Topografie ca 1900 Wieberdink, 1989. Dit zijn de
Bonneblaadjes.
21