Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

1974 herplaatst door leden van het kadaster. In vroeger tijden was ook dit een houten paal, getuige
een oud verhaal dat luidt als volgt: "Gekomen tot bij den Elzenstaek, alwaar de Aa aan de heide
gaat". Dit is een van de twee palen waarin het jaartal 1765 staat gehouwen.
Als Rijksmonument (RM. Nr: 26326) wordt een paal aan de “Groenstraat te Gastel” beschreven als
een 18 e eeuwse hardstenen grenspaal ter afscheiding van de Heerlijkheid Hees en Leen enerzijds en
de baronie Cranendonck anderzijds.” De Groenstraat ligt evenwel onder Soerendonk. De straat komt
bij de Keienpaal aan de grens, zodat deze paal bedoeld zal zijn, gezien ook de opmerking “18 e
eeuws”, wat op het jaartal 1765 zal slaan. De KICH-locatie is kilometers fout. Ook bekend op de
Noord-Brabantse Cultuurhistorische Waardenkaart: CHW. Nr.: BP067-000357, ook fout getekend.
24.2.8.117 De grenspaal “De Oude Meulenstat” (Van Hugten)
Naast de douanepalen in de gemeente Budel, de baroniepalen in de gemeente Maarheeze en de
Rijksgrenspaal die beide gemeenten en Nederland van België scheidt, is er in de gemeente
Cranendonck nog een vierde type grenspaal te ontdekken. Dit type wordt vertegenwoordigd door de
historische grenspaal „De oude Meulenstat (van Hugten)‟ die onder verschillende namen in oude
geschriften opduikt maar die we in het navolgende gemakshalve als "Meulenstatpaal" zullen
aanduiden. De paal is gemaakt van hardsteen, is ruim 1.50 m. hoog, ongeveer 0,50 m. breed el heeft
aan een zijde een over de hele lengte evenwijdig aan de rand loper de 'spleet'. De grenspaal staat op
het punt waar thans de Brabantse gemeenten Someren en de voormalige gemeente Maarheeze
grenzen aan Weert en Nederweert.
De geschiedenis van dit grenspunt brengt
terug naar de Middeleeuwen. De oudst
bekende grensbeschrijving uit deze omgeving
is die van het goed Sterksel, daterende uit
vermoedelijk 1197. Hierin wordt als een van
de drie grenspunten van het goed Sterksel
genoemd 'Hogeten ad Rotam'. Hogeten ad
Rotam staat in het Middelnederlands bekend
als 'Hogete ten Rade'. Op dit punt vormde de
Sterkselse Aa de scheiding tussen de
goederen van Sterksel en Hugten. Volgens
de lokale historicus J. Biemans mag
verondersteld worden dat met Hogen ten
Rade bedoeld wordt: bij het rad van de
(water)molen van Hugten (zie 3.16.2.001). 106
3.24.4.118 De Raadbroekpaal
106 Biemans, 1988b.
Afbeelding: Meulenstatpaal met infobord (maart
2011)
122