Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

deuren is er een getoogd getralied bovenlicht. Vlak onder de sierrand bij het dak staat de voormalige
functie aangegeven: "prison". De zijgevels zijn blind. In de achtergevel bevinden zich twee getoogde
hoog in de gevel geplaatste raampjes, voorzien van tralies. Hieronder bevindt zich tussen een houten
vakwerkgedeelte een verticale sleuf, die nu is dichtgezet. Mogelijk werd via deze opening eten en
drinken aangereikt.
Afbeelding: De gevangenis van Dorplein
Waardering
Het voormalige gevangenisgebouwtje is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch
belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de nijverheid en de
daaropvolgende stichting van deels zelfvoorzienende fabrieksdorpen en als voorbeeld van de
typologische ontwikkeling van de gevangenis. Het is architectuurhistorisch van belang vanwege de
stijl en de sobere ornamentiek en als voorbeeld van de toegepaste combinatie van bouwelementen.
Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van een groter geheel, het als gezicht te beschermen
fabrieksdorp Dorplein. Het is tevens van belang vanwege de gaafheid van het ex- en interieur. Het is
uiterst zeldzaam wegens opzet en constructie.
3.24.3.002 Schepenhuis Budel (Markt 1 Budel)
CHW. Nr.: BP020-000716, RM. Nr.: 11265
Vóór dat dit eigen onderkomen voor het dorpsbestuur werd gebouwd, hield men zijn vergaderingen
over het algemeen ten huize van een van de schepenen. De belangrijke dorpspapieren, het archief,
werden tot die tijd bewaard in het schepenhuis van Budel, dat ook dienst deed als gezamenlijke
'gevangen-huijs' van Maarheeze, Soerendonk en Gastel. Zie verder onder 3.24.5.001 voor
beschrijving.
24.4 Grensmarkering
Grenspalen, grensputten, grensbomen en andere min of meer puntvormige markeringen. Voorts
grenssloten, grenswallen en landweer. Een landweer of landgraaf is een doorgaande aarden wal,
veelal met grachten of greppels en een doornenhaag, van behoorlijke lengte die diende om een
grotere streek tegen invallen te beschermen. Het voorkomen van struikelkuilen, een of tweezijdig,
maakt een landweer tot een typisch verdedigingswerk.
In de gemeente Budel komt een grote variatie aan grenspalen voor. Het eerste type zijn de
douanepalen in de voormalige gemeente Budel. Het tweede type de baroniepalen in de voormalige
gemeente Maarheeze. Het derde type is de Rijksgrenspaal die beide gemeenten en Nederland van
België scheidt. Het vierde type grenspaal wordt vertegenwoordigd door de historische grenspaal "De
oude Meulenstat (van Hugten).
118