Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

Waarschijnlijk omgrachte hoeve uit de Volle Middeleeuwen. Op kadaster en oude kaarten een
omwaterd perceel ten noorden van de huidige Burgskensstraat. Ligt in weiland en ter plaatse is nog
duidelijk relief zichtbaar. Zie ook de afbeelding hieronder:
Afbeelding: Hier lag het omgrachte Burgskens; ter plaatse in het weiland is nog duidelijk relief
aanwezig die duiden op een omgracht vierkant perceel (maart 2011).
3.18.3.005 “t Hooge Huys” bij Hugten
Belangrijke woning in het gehucht Hugten bij Maarheeze. Verder informatie ontbreekt vooralsnog.
18.4 Heerlijkheidsgebied
Aanduiding van het rechtsgebied van de heerlijkheid in kwestie. De grenzen van zo‟n
heerlijkheidsgebied zijn soms heel grillig, met enclaves over en weer. Soms ook zijn het nog steeds
bestaande min of meer rechte lijn in het landschap: die vinden we dan als relicten terug!
3.18.4.001 Baronie Cranendonck
Heerlijkheden waar de heer ook de rechtsprekende macht bezat, hoge heerlijkheden, werden in de
loop de geschiedenis betiteld als baronie. De baronie Cranendonck betreft een gebied dat
aanvankelijk bekend stond als (het Land van) Cranendonck, op verschillende wijzen geschreven,
maar verwijzend naar de op deze plaats vroeger veel voorkomende kraanvogel. Vanaf de tweede
helft van de zestiende eeuw, toen de Oranjes zich als bezitters baron van dit gebied noemden, sprak
men meestal van Baronie van Cranendonck. Deze omvatte, naast het gelijknamige kasteel, de
dorpen Budel, Maarheeze, Soerendonk en Gastel. Diverse schrijvers meenden, vermoedelijk in
navolging van Hanewinkel, dat Budel niet tot dit gebied behoorde. Zij baseerden dit op het gegeven
dat Budel aanvankelijk een vrij eigen goed van de heer van Cranendonck was en later dan de andere
dorpen van zijn heerlijkheid, namelijk pas in 1421, aan de Meierij van 's-Hertogenbosch werd
toegevoegd. Hoewel zeker dit laatste juist is, laten de bronnen van na die datum er geen twijfel over
bestaan dat Budel formeel-juridisch onderdeel uitmaakte van het Cranendonckse gebied.
3.18.4.002 Heerlijkheid Budel
De heerlijkheid Budel was oorspronkelijk een koningsgoed. De oudste tekst is een oorkonde van
Karel de Grote waarin hij bevestigt dat zijn grootvader Pippijn de Middelste (†714) bezittingen te
Budel had geschonken aan de abdij van Chèvremont bij Luik. In 947 werd ook de kerk van Budel aan
dit klooster geschonken. In 972 werden de bezittingen van de abdij overgedragen aan het
Mariakapittel (Marienstift) in Aken en werd daarmee kapittelgoed van de O. L.V.-kerk van Aken. De
daarover aangestelde voogd usurpeerde echter de macht, waaruit de heerlijkheid Budel ontstond. In
85