Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

Afbeelding:
Overzichtskaart van het
gebied rond de
watermolen van Hugten
(naar Biemans 1989b).
3.16.2.003 Een molen in de “Burgskens”
Heemkundigen wijzen op de mogelijkheid dat hier een molen langs de Aa, op de plaats waar deze
voorheen een scherpe knik vertoonde, was gelegen. Sommige heemkundigen spreken van een
gevangenis, een gebouwtje van circa 6 meter in het vierkant. Op een oude plattegrond van Budel uit
1867 is te zien dat door de Burgskens een sloot (Moezel) stroomde, mogelijk voor de
watervoorziening van de gracht. De lokatie van de voormalige gevangenis valt volgens de bron
samen met de plaats waar de Moezel in de Aa stroomde. Op de kadastrale kaart van 1832 zou dit
gebouwtje gelegen moeten hebben op perceel F 418, toen begroeid met hakhout. Bij de
ruilverkaveling in de 70-er jaren is de loop van de Aa rechtgetrokken en is ook de loop van de Moezel
veranderd, zodat helaas geen grondsporen meer aanwezig zijn. Dat het gebouwtje een gevangenis
geweest zou zijn, is volgens andere heemkundigen onwaarschijnlijk, meestal werden deze niet op
deze buitenplaatsen gebouwd. Zij wijzen erop dat in deze omgeving langs de Aa, veel
molentoponiemen voorkwamen. Dit zou er op kunnen duiden dat hier vroeger aan de Aa –toen de
waterstand veel hoger was- een watermolen gelegen was. 67
16.3. Rosmolen
Omstreeks 1850 bezat Budel twee rosoliemolens. Het gebruik van olie bij bakken en braden, en ook
in de tuitlampjes was vrij algemeen. Iedere boer verbouwde dan ook zijn stukje koolzaad. Het zaad
werd in de oliemolens "geslagen". Eerst werd het verbrijzeld onder twee rondlopende molenstenen,
door een paard in beweging gebracht. Daarna werd het in een grote diepe pan verhit en vervolgens in
twee linnen zakjes tussen twee planken gezet. Boven op die zakjes kwam een balk, die met een
67 Jaspers, 1990a.
66