Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart ...

De gemeente Maarheeze verloor bij de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1997 een groot deel
van Sterksel aan Heeze – Leende. Dat betrof 1758 hectare met 1441 inwoners. Zelf was de
gemeente in 1925 vergroot met de oude gemeente Soerendonk, Sterksel en Gastel. Het gebied
Sterksel was in 1841 bij koninklijk besluit overgeheveld van Maarheeze naar Soerendonk en Gastel.
Budel onderging in 1841 nog een kleine grenscorrectie aan de zuidgrens.
Rond 1810 werden de gemeenten Budel, Soerendonk en Gastel, Maarheeze en Sterksel gevormd uit
De in de gemeentenamen genoemde oudere dorpsgebieden.
Bevolkingsontwikkeling van de dorpen
Inwoners
1438
Inwoners
1496
Inwoners
1526
Inwoners
1795
Inwoners
1899
Inwoners
eind
1996
Budel 1225 1225 1350 1813 2800 12421
Gastel Maarh Maarh Maarh 196 238 Maarh
Heugten Maarh Maarh Maarh Maarh 39 Maarh
Maarheeze 960 960 1050 647 503 7723
Soerendonk Maarh Maarh Maarh 479 599 Maarh
Sterksel 0 0 0 0 0 1441
Totaal 2185 2185 2400 3135 4179 21585
Budel zag kans onder de haardstedentelling uit te komen. Het inwonertal voor 1496 en 1526 is
daarom geschat. Het gedeelte van Sterksel dat nu tot Cranendonck behoort, werd pas na 1899
bevolkt en is daarom voor de andere jaren op nul inwoners gesteld.
De bevolking van Cranendonck nam dus tot 1900 traag toe, al versnelde de bevolkingsgroei in de
negentiende eeuw tot 30% per eeuw. In de twintigste eeuw vervijfvoudigde de bevolkingsomvang.
Naam
Cranendonck: Zandige opduiking in een moerassig terrein waarop kraanvogels voorkomen. De
huidige gemeentenaam is een antiquiserende versie van de naam van de oude heerlijkheid en later
baronie Kranendonk. De oudste vermelding van deze naam dateert van 1271: dominum Willelmum
dominum de Cranendonc. 9
Wapen
“In zilver drie hoorns van keel, geopend, gemond en beslagen van zilver. Het schild geplaatst op een
adelaar van sabel, gebekt, getongd en geklauwd van keel.”
Gezien de uniekheid en de historiciteit van de voorhanden zijnde symbolen stelde de Noord-
Brabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde aan de gemeente voor het wapen van de
oorspronkelijke heren van Cranendonck als gemeentewapen vast te stellen. Het weglaten van de
adelaar van de Duitse koningen was in de ogen van de commissie slechts mogelijk indien het
gemeentebestuur dorpswapens zou instellen waarbij Budel de adelaar met een historisch correct
wapen zou behouden. Doordat de Hoge Raad van Adel in zijn advies de tekst van de conceptwapenomschrijving
wijzigde, is het wapen van de oorspronkelijke heren van Cranendonck thans
incorrect in het wapen van de gemeente opgenomen. Bij Koninklijk Besluit van 23 februari 1997 nr.
97.005789 werd aan de gemeente het wapen met bovenstaande beschrijving verleend.
9 Camps, 1979, nr. 331 dd 10 september 1271.
26