kur'ân'da cennet kavramı - gariban tavuk

doğrudan nasıl yararlanabilirler, sorusu akla gelmektedir. Bu nedenle ikinci yorum hem
mantıksal, hem de Kur’ân’ın cennet nimetlerinin inanan insan için olduğunu beyan
eden âyetleri açısından daha tutarlı görünmektedir. Nitekim dünyadaki nehirlerin akış
keyfiyeti de Kur’ân’da aynı ifade üslubu ile anlatılmaktadır:
أَلَمْ‏ يَرَوْاْ‏ آَمْ‏ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم م ِّن قَرْنٍ‏ م َّك َّن َّاهُمْ‏ فِي الأَرْضِ‏ مَا لَمْ‏ نُمَك ِّن ل َّكُمْ‏ وَأَرْسَلْنَا الس َّمَاء عَلَيْهِم
م ِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الأَنْهَارَ‏ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمْ‏ فَأَهْلَكْنَ‏ اهُم بِذُنُوبِهِمْ‏ وَأَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ‏ قَرْنًا آخَرِي ‏َن
“Kendilerinden önceki asırlarda nice toplulukları helak ettiğimizi görmezler mi?Size
vermediğimiz imkânları yeryüzünde onlara vermiş, gökten bol ve bereketli yağmurlar
yağdırıp altlarından (tecrî min tahtihim) ırmaklar akıtmıştık. Sonra da onları
günahları sebebiyle helak edip yerine başka nesiller yarattık” (En’âm 6/6).
وَنَادَى فِرْعَوْنُ‏ فِي قَوْمِهِ‏ قَالَ‏ يَا قَوْمِ‏ أَلَيْسَ‏ لِي مُلْكُ‏ مِصْرَ‏ وَهَذِهِ‏ الْأَنْهَارُ‏ تَجْرِي مِن تَحْتِي أَفَ‏ لَا تُبْصِرُو ‏َن
“Firavun, toplumuna seslenip şöyle dedi: Ey toplumum, Mısır’ı krallığı ve altından
akan şu ırmaklar benim değil mi? Görmüyor musunuz?” (Zuhruf 43/51).
Bu âyetlerdeki ifadeden de anlaşıldığına göre, dünyadaki nehirlerin insana
nispetle akış keyfiyeti nasıl ise, cennetteki nehirler de aynı olmalıdır. Ayrıca bu nehirler
mutlak anlamda cennet kelimesiyle zikredilirken bazen de buna açıklık getirilerek
“cennât-i adn” terkibi ile birlikte ifade edilmektedir. Bu kullanımdan yola çıkılarak
cennetin tüm bölüm ve çeşitlerinde nehirlerin olduğu sonucu çıkarılmıştır (Ratrut,
1988:72; Kara, 2002:176).
Bu nehirler konusunda Kur’ân genel bir ifade kullanmıs, mâhiyetleri hususunda
bir açıklama yapmamıştır. Ancak bazı âyetlerde su, süt, bal ve sarap nehirlerinden söz
edilmektedir:
مَثَلُ‏ الْجَن َّةِ‏ ال َّتِي وُعِدَ‏ الْمُت َّقُونَ‏ فِيهَاأَنْهَارٌ‏ م ِّن م َّاء غَيْرِ‏ آسِنٍوَأَنْهَارٌ‏ مِن ل َّبَنٍ‏ ل َّمْ‏ يَتَغَي َّرْ‏ طَعْمُهُوَأَنْهَارٌ‏ م ِّنْ‏
خَمْرٍ‏ ل َّذ َّةٍ‏ ل ِّلش َّارِبِينَوَأَنْهَارٌ‏ م ِّنْ‏ عَسَلٍ‏ م ُّصَفى وَلَهُمْ‏ فِيهَا مِن آُل ِّ الث َّمَرَاتِ‏ وَمَغْفِرَةٌ‏ م ِّن ر َّب ِّهِمْ‏ آَمَنْ‏ هُوَ‏
خَالِدٌ‏ فِي الن َّارِ‏ وَسُقُوا مَاء حَمِيمًا فَقَط َّعَ‏ أَمْعَاءهُمْ‏
“Kötülükten sakınanlara vaad edilen cennetin durumu şöyledir: Orada bozulmayan
temiz sudan ırmaklar, tadı değişmeyen sütten ırmaklar, içenlere lezzet veren şaraptan
ırmaklar ve süzme baldan ırmaklar vardır. Onlar için cennette her çeşit meyve ve
Rablerinden bir bağışlanma vardır. Bunların durumu, ateşte ebedî olarak kalacak olan
ve bağırsaklarını parçalayacak kaynar su içirilen kimsenin durumu gibi olur mu?”
(Muhammed 47/15).
101