kur'ân'da cennet kavramı - gariban tavuk

فَأَآَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ‏ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ‏ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ‏ الْجَ‏ ن َّةِ‏ وَعَصَى آدَمُ‏ رَب َّهُ‏ فَغَوَى
“Nihayet ondan yediler. Bunun üzerine kendilerine ayıp yerleri göründü. Üstlerini cennet yaprağı ile
örtmeye çalıştılar. (Bu suretle) Âdem Rabbine âsi olup yolunu şaşırdı” (Tâhâ 20/121).
Ebu’l-Kasım el-Belhî ve Ebu Müslim el-İsfehanî, Hz. Âdem’in iskân edildiği
cennetin yeryüzü cenneti olduğunu ve âyette geçen “ihbitû” kelimesinin anlamının da
bir bölgeden diğer bir bölgeye geçmek olduğunu ifade etmişlerdir (er-Râzî, tsz:III,4).
Hz Âdem’in iskân edildiği cennet hakkında Elmalı’lı ise, “Âdem’in yeryüzüne
inişi ve yeryüzünde ortaya çıkması akıl ve nakle daha uygundur. Huld (ebed)
cennetinde devamlı oturmakla misafir olarak oturmak arasında fark vardır. “el-
Cennetü” marife olmasından dolayı âhirettte müminlerin girecekleri sevap yurdudur.
Şimdi mevcut fakat dünyada görüşten gizlenmiştir.” değerlendirilmesini yapmaktadır
(Yazır, tsz:I,321-322).
Süleyman Ateş ise “Allah Âdem’i yeryüzünde yaratmıştır ki onu ve soyunu
yeryüzünün halifeleri (birbirlerinden üreyen hükümdarlar-insanlar) yapsın. Bu
yaratılmanın asıl amacı halifeliktir”, değerlendirmesini yapmaktadır. Yine o Âdem’in
yeryüzünde yaratıldıktan sonra gökyüzünde bir cennete konulduğu düşüncesinin
Kur’ân’da belirtilmediğini, Âdem’in bulunduğu cennetin ebediyet cenneti olduğu
varsayılsa, bu sefer de Âdem’in âyetlerde belirtilen ebediyet arayışına kalkışmayacağı
ve şeytanın ebediyet cennetine asla giremeyeceğini belirtmektedir. Ayrıca, Kur’ân’dan
hareketle ebediyet cennetinde günah işlemenin mümkün olmadığı, ancak Âdem’in
yasaklanan ağaçtan meyve yiyerek günah işlediği, dolayısıyla bu cennetin ebediyet
cenneti olamayacağını vurgulamaktadır (el-Âlûsî, 2000: I,315–316; Ateş, 1988:I,146).
Sonuç olarak Kur’ân-ı Kerimin altı âyetinde tekrarlanan bu cennetin mekân
olarak yeri belirtilmemiş, mâhiyeti hakkında da çok açıklayıcı bilgiler verilmemiştir.
Ayrıca, bu cennetin ebediyet cenneti mi, dünya cenneti mi olduğu konusu da net bir
şekilde ortaya konulmadığından bu konu tartışmalı bir mevzu olma durumundan
kurtulamamıştır. Âdem ve eşinin yerleştirildiği cennetin keyfiyeti ile ilgili tartışmalar,
müminlere vaat edilen cennetin kıyametten önce ve şu an var olup olmadığına dair
ortaya çıkan fikir ayrılıklarına da yansımış, söz konusu cennetin âhiret cenneti
43