kur'ân'da cennet kavramı - gariban tavuk

elli süreye kadar kalıp geçinmeleri gerektiğini ve orada yaşayıp yine orada
öleceklerini, kıyamet için yine orada diriltileceklerini bildirmektedir (A’râf 7/23–25).
قَالاَ‏ رَب َّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن ل َّمْ‏ تَغْفِرْ‏ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَن َّ مِنَ‏ الْخَاسِرِينَقَالَ‏ اهْبِطُواْ‏ بَعْضُكُمْ‏ لِبَعْضٍ‏ عَدُو ٌّ وَلَكُمْ‏
فِي الأَرْضِ‏ مُسْتَقَر ٌّ وَمَتَاعٌ‏ إِلَى حِينٍقَالَ‏ فِيهَا تَحْيَوْنَ‏ وَفِيهَا تَمُوتُونَ‏ وَمِنْهَا تُخْرَجُو ‏َن
“(Adem ile eşi) dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize
acımazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz. Allah: Birbirinize düşman olarak inin! Sizin için yeryüzünde
bir süreye kadar yerleşme ve faydalanma vardır, buyurdu. "Orada yaşayacaksınız, orada öleceksiniz ve
orada (diriltilip) çıkarılacaksınız" dedi” (A’raf 7/23-15).
Kıssanın Kur’ân’da ki anlatımı özetle bu şekildedir. Âdem’in iskân edildiği
cennette ağaçların, yemenin içmenin, giysinin olduğu belirtildiği halde mâhiyetleri
açıklanmamıştır. Yine bu cennetin ebediyet cenneti olup olmadığı da belirtilmemiştir.
Ayrıca yeri de zikredilmemiştir. İslam bilginleri Âdem’in iskân edildiği cennetin
yemişleri, yasak ağaç ve meyvesi, Âdem ve Havva’nın örtünmeye çalıştığı cennet
yaprağı, bu cennetin dünyadaki bir bahçe mi yoksa âhirett cenneti mi olduğu ve yeri
hususunda çeşitli görüşler ileri sürerek açıklamalarda bulunmuşlardır. Biz sadece bu
görüşlerden cennetin mekânsal boyutu ve onun dünyada mı âhirettte mi olduğu
konusuyla ilgili olanları ele almakla yetineceğiz.
Cennet kelimesinin sözlük anlamından yola çıkarak, Hz. Âdem ile Havva’nın
konulduğu cennetin yeryüzünde bir bahçe olduğunu ileri sürenler olmuştur. Ebu’l-
Kâsım el-Belhî, Ebu Müslim el-İsfehânî gibi bir çok Mutezili âlim ile bazı Ehl-i Sünnet
bilginleri de bu görüşü savunmuşlardır. Bu görüşlerini ise özetle su tür
değerlendirmelerle temellendirmeye çalışmışlardır. Birincisi, âhiret cennetinde hiçbir
yasak bulunmamaktadır. İkincisi, cennette günah söz konusu olmadığı halde Hz. Âdem
ve Havva bulundukları yerde günah işlemiştir. Üçüncüsü, Kur’ân’dan anlaşıldığına
göre âhiret cennetinde kâfir bulunmayacaktır. Dolayısıyla, şeytanın orada iken kâfir
olması ve oradan çıkarılması söz konusu olmamalıdır.
وَإِذْ‏ قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ‏ اسْجُدُواْ‏ لآدَمَ‏ فَسَجَدُواْ‏ إِلا َّ إِبْلِيسَ‏ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ‏ وَآَانَ‏ مِنَ‏ الْكَافِرِينَ‏
“Ve o zaman meleklere: «Âdem'e secde edin!» dedik, hemen secde ettiler. Yalnız
İblis dayattı, kibrine yediremedi, inkârcılardan oldu” (Bakara 2/34).
41