Pokaż treść!

Potym ¿y³ w s³awie rycerz: a dziœ potomkowie
Jego zacni, potê¿ni, cni senatorowie.
Sk¹d dom przedni i s³awny Zebrzydowskich,
Dom Cikowskich szlachetny, znaczny i Uchañskich
I wiele znacznych domów. Przeto Radwanowie
S³awni zawsze i bêd¹ cni bohaterowie [w. 11–24] 32 .
Podobnie epizod z walk z Rusinami za czasów Boles³awa Œmia-
³ego przekaza³ Kasper Niesiecki 33 . Dla Jerzego Ossoliñskiego legenda
herbowa nie tylko zaœwiadcza mêstwo, ale przede wszystkim
staje siê okazj¹ do nadania historycznym zdarzeniom chrzeœcijañskiej
interpretacji. Protoplasta rodu nie walczy ju¿ z Rusinami, ale
walczy w obronie religii.
Okreœlenie Koœcio³a, które zosta³o w³¹czone do legendy, wcale
nie s³u¿y uœciœleniu okolicznoœci, tzn. miejsca zdarzenia. Zawiera
siê w nim definicja niemog¹ca budziæ w¹tpliwoœci, jaki Koœció³ mówca
ma na myœli. Koœció³, w którym „Niebieskiego Bohatyra zwyciêstwa
wystawuj¹ siê trophea”, to ten, w którym, jak zdefiniowano
w Encyklopedii katolickiej, Chrystus „ustanowi³ ofiarê, któr¹
dope³ni³ w sposób krwawy na krzy¿u, swe cia³o i krew, ofiarowane
Bogu pod postaciami chleba i wina, poda³ uczniom, nakazuj¹c
im i ich nastêpcom sk³adaæ Bogu w ofierze tej, bêd¹cej »prawdziwym
i istotnym ofiarowaniem«, to samo, co Chrystus uczyni³, ofiarowuj¹c
siê na krzy¿u jako hostia, czyni obecnie przez pos³ugê kap³anów
w innym sposobie ofiarowania” 34 . Te ci¹gle „wystawuj¹ce
siê” znaki zwyciêstwa Chrystusa to przywo³anie katolickiego pojmowania
eucharystii jako ofiary i przeistoczenia. Jest to jednoczeœnie
podstawowy punkt sporu z antytrynitarzami o bosk¹ naturê
32
S. S³upski: Zabawy orackie gospodarza dobrego uczciwe, ucieszne i po-
¿yteczne, a rola skarb nieprzebrany. Kraków 1618, druk. M. Jêdrzejowczyk;
wyd. J. Rostafiñski. Kraków 1891, k. tyt. v.
33
K. Niesiecki: Herbarz polski [...] powiêkszony dodatkami z póŸniejszych
autorów [...] wydany przez Jana Nep[omucena] Bobrowicza. T. 8. Lipsk
1839, s. 27.
34
Eucharystia. W: Encyklopedia katolicka. Red. R. £ukaszyk, L. Bieñkowski,
F. Gryglewicz. T. 4. Lublin 1983, s. 1250.
26