PokaÅ¼ treÅÄ!

More documents

Recommendations

Info

przyk³ad przys³owie: „Magnus thesaurus est amicus magna servandus amandus magno si pereat lugendo fletu” (Wielkim skarbem jest przyjaciel, któremu trzeba wiele pomagaæ i kochaæ, a jeœli gaœnie, w wielkim ¿alu trzeba go op³akiwaæ) w mowie na pogrzebie Wy¿rañskiego s³u¿y przedstawieniu ¿alu obecnych, a sentencja Tacyta: „Feminis lugere honestum est, viris autem meminisse” (Kobietom przystoi op³akiwaæ, mê¿om zaœ pamiêtaæ) sparafrazowana zosta³a te¿ w mowie na pogrzebie Komorowskiego jako pouczenie kierowane do jego synów. Byæ mo¿e wiêc Sarbiewski cytowa³ po prostu z pamiêci albo pos³ugiwa³ siê jakimœ zestawem w³asnych copia rerum et verborum. Nie jest te¿ wykluczone, ¿e jego „ulubione” myœli równie¿ stamt¹d pochodzi³y, a dziœ prawie niemo¿liwe wydaje siê, przy stanie zachowania i rozpoznania siedemnastowiecznego oratorstwa, zidentyfikowanie ich autora. Jeszcze jedn¹, wprost narzucaj¹c¹ siê cech¹ mów Sarbiewskiego jest ujawniaj¹ce siê w nich upodobanie autora do stosowania konstrukcji wyliczeniowych. Gromadzi on przez ich zastosowanie ca³e katalogi argumentów. Na pogrzebie pana Szparowskiego, nawi¹zuj¹c do stawiania nagrobka, wzywa zebranych: „[...] napiszmy i to [...]”, tworz¹c tak rozbudowan¹ pochwa³ê zmar³ego; ¿egnaj¹c matkê swej ¿ony, wylicza straty, jakich doznaje rodzina, przyjaciele, ubodzy; w wyliczeniu przedstawia zas³ugi Stefana Kurzenieckiego dla ¿ony, dzieci, braci, przyjació³, wreszcie Ojczyzny. Zyskuje w ten sposób wyraziste uporz¹dkowanie mowy i wra¿enie obfitoœci, gromadzi w celu wyolbrzymienia. Trudno tê stylistyczn¹ w³aœciwoœæ mów Sarbiewskiego wi¹zaæ jednoznacznie z naœladowaniem konstrukcji mowy Ossoliñskiego, ale przecie¿ to w bêd¹cej najszerszym, najbardziej twórczym naœladowaniem jego wzoru mowie na pogrzebie pani Wereszczyñskiej metoda ta znalaz³a najpe³niejsz¹ realizacjê. Wybieraj¹c jako przedmiot imitacji mowê Ossoliñskiego na pogrzebie biskupa krakowskiego, siêgn¹³ Sarbiewski po wzór uznany, którego popularyzacji mog³y zreszt¹ s³u¿yæ same wydarzenia. Czy zosta³ wiêc uruchomiony jeszcze jeden odbiorczy wymiar imitacji, jej aspekt erudycyjny, dostêpny tylko ludziom wykszta³conym i dostarczaj¹cy im szczególnej przyjemnoœci rozpoznawania wzorca 79
i bliskiego z nim obcowania Jeœli nawet nie by³o dane staroœcie grabowieckiemu artystyczne potraktowanie imitacji w „dojrza³ej twórczoœci zakorzenionej w tradycji i zwi¹zanej z autorytetem” 87 , to przecie¿ z rozpoznaniem naœladowanego wzorca wi¹¿e siê jeszcze jedna, bli¿sza praktycznym celom mówcy, mo¿liwoœæ. Przywo- ³anie s³ów dotycz¹cych „wielkiego biskupa” na pogrzebie „zacnej matrony” na pewno dowartoœciowywa³o jej postaæ. Niekonieczne tu by³o odpowiadaj¹ce humanistycznej znajomoœci autorów klasycznych erudycyjne przygotowanie, wystarczy³a prosta identyfikacja wzorca. A na ni¹, w œwietle rozpowszechnienia odpisów mowy póŸniejszego kanclerza, mo¿na by³o wtedy liczyæ. 87 Okreœlenie A. Fuliñskiej: Naœladowanie i twórczoœæ..., s. 333.
Page 2 and 3:
OSSOLIÑSKI, MOSKORZOWSKI, SARBIEWS
Page 4 and 5:
Maria Barłowska OSSOLIÑSKI, MOSKO
Page 6 and 7:
Spis treœci Wprowadzenie . . . . .
Page 8 and 9:
WPROWADZENIE Veritas filia temporis
Page 10 and 11:
Cikowskiego, a tak¿e mów Stanis³
Page 12 and 13:
Ossoliñski i Moskorzowski - polemi
Page 14 and 15:
mo¿na s¹dziæ - wskazanie polemic
Page 16 and 17:
mus posteritatem eius tanti parenti
Page 18 and 19:
dominuj¹cej w oracjach pogrzebowyc
Page 20 and 21:
Ryc. 1. Mowa Jerzego Ossoliñskiego
Page 22 and 23:
dramatyzm rozdzielenia grobów ojca
Page 24 and 25:
którzy nie tylko docenili mistrzos
Page 26 and 27:
niemal¿e wstydu. Poruszaj¹cy serc
Page 28 and 29:
Chrystusa. Ju¿ u szesnastowiecznyc
Page 30 and 31: Nieprzypadkowo nieliczne pojawiaj¹
Page 32 and 33: wa³a w XVII w. teologia, nie mo¿n
Page 34 and 35: Tych on dziedzica, jednego zostawiw
Page 36 and 37: Op³akiwane tak dramatycznie wygnan
Page 38 and 39: trast pogrzebowej pompy i ¿o³nier
Page 40 and 41: ¿e pogrzeb odbywa siê na „dziki
Page 42 and 43: ie mia³y doprowadziæ do wydarzeñ
Page 44 and 45: ¿aæ, albo niew³aœciwi s¹ sêdz
Page 46 and 47: nym z wydañ nie znalaz³a siê jed
Page 48 and 49: mniej kilkanaœcie przekazów mowy
Page 50 and 51: Ossoliñskiego ze s³owami mowy Sta
Page 52 and 53: dowskiego czy Satyr na twarz dworsk
Page 54 and 55: Ryc. 4. Mowy Stanis³awa Sarbiewski
Page 56 and 57: drugie w stajniach przy terminie ¿
Page 58 and 59: two wielu goœci wyœwiadczaj¹cych
Page 60 and 61: Odpuszcza nadto oczom naszym powinn
Page 62 and 63: zaœwiatowe pouczenie, zyskuje wiê
Page 64 and 65: Ryc. 6. Mowa Stanis³awa Sarbiewski
Page 66 and 67: godnoœci¹ podczaszego be³skiego,
Page 68 and 69: ane czêsto konkretnymi jego przyk
Page 70 and 71: Zapomnê tymczasem autora, zw³aszc
Page 72 and 73: myœl wykorzystuj¹c¹ czêsto powt
Page 74 and 75: p[rzyjacie]la. Aleæ on ju¿ tego i
Page 76 and 77: - jako zas³ug zmar³ej, „brania
Page 78 and 79: Dop³aci³a zacna matrona w oczach
Page 82 and 83: MOWY POGRZEBOWE Jerzy Ossoliñski:
Page 84 and 85: 55 60 œciwym] P[anom], którzyœci
Page 86 and 87: 20 25 30 35 40 45 50 55 czêste lud
Page 88 and 89: 95 100 105 110 me, któreœmy cia³
Page 90 and 91: 20 25 30 35 40 45 50 kazuje: „Nem
Page 92 and 93: 95 100 105 110 115 120 125 Merita j
Page 94 and 95: Stanis³aw Sarbiewski: mowa na pogr
Page 96 and 97: 55 60 65 70 75 80 85 szeniem. Niech
Page 98 and 99: Stanis³aw Sarbiewski: mowa na pogr
Page 100: 60 65 70 75 80 85 cowane skarby. Wz
Page 103 and 104: 3. Skróty nazw bibliotek i zbioró
Page 105 and 106: (np. WereszczyñskigWereszczyñskie
Page 107 and 108: Opis Ÿróde³ Mowy z pogrzebu Stan
Page 109 and 110: Na tê mowê Jego M[oœ]ci Pana Oss
Page 111 and 112: Na tê mowê J[ego] M[oœ]ci Pana p
Page 113 and 114: M - rêkopis BOss 207 Mowa Jego M[o
Page 115 and 116: muj¹ mowy z pierwszej po³owy XVII
Page 117 and 118: przekazy, a jedynie te, które zost
Page 119 and 120: O - Przemowa J[ego]m[oœci] Pana Je
Page 121 and 122: Najwiêcej podobieñstw ³¹czy czt
Page 123 and 124: 1 2 3 4 5 22. 25. 26. 27. 28. 29. 3
Page 125 and 126: na której /w której [H] je zgroma
Page 127 and 128: „nak³ad i æwiczenia” [I] do
Page 129 and 130: cie wszytkie królestwa” [P]. Zar
Page 131 and 132:
Przyciêcie kart spowodowa³o ubytk
Page 133 and 134:
w. 16 w. 17 w. 18 w. 18-19 w. 21 w.
Page 135 and 136:
w. 21 w. 26 w. 27 w. 29 w. 32 w. 33
Page 137 and 138:
w. 8 w. 11 w. 12 w. 14-15 w. 16 w.
Page 139 and 140:
w. 85 w. 87 w. 88 w. 88-89 w. 89 w.
Page 141 and 142:
Objaœnienia Jerzy Ossoliñski: mow
Page 143 and 144:
w. 13 w. 13-14 w. 14 w. 15 w. 16 w.
Page 145 and 146:
w. 44 w. 45 w. 46 w. 48 w. 49 w. 50
Page 147 and 148:
w. 16 w. 17 w. 17-18 w. 18-19 w. 20
Page 149 and 150:
w. 54 w. 55 w. 56 w. 57 w. 58 w. 59
Page 151 and 152:
w. 82 w. 83 w. 84 w. 86 w. 88 w. 89
Page 153 and 154:
w. 2 w. 3 w. 3-4 w. 4 w. 6 w. 7-8 w
Page 155 and 156:
w t³um. J. W u j k a: „A nasze o
Page 157 and 158:
w. 73-74 w. 74 w. 75-76 w. 79 w. 79
Page 159 and 160:
w. 112 w. 113-114 w. 114 w. 116 w.
Page 161 and 162:
w. 1-2 w. 2-3 w. 3 w. 4 w. 6 w. 7 w
Page 163 and 164:
w. 47 w. 48 w. 50 w. 51 w. 52 w. 52
Page 165 and 166:
w. 94 w. 95 w. 95-96 w. 96 w. 97-98
Page 167 and 168:
w. 5 w. 7 w. 7-8 w. 9 w. 11 w. 12 w
Page 169 and 170:
w. 54 w. 55 w. 56-57 w. 57-58 w. 58
Page 172 and 173:
Indeks osobowy Aleksander Karol Waz
Page 174 and 175:
Jan Albert Waza, królewicz polski
Page 176 and 177:
Sandius Krzysztof 16 Sarbiewska Kat
Page 178:
Spis ilustracji Ryc. 1. Ryc. 2. Ryc
Page 181:
Ìàðèÿ Áàðëîâñêà Îñ
show all

PokaÅ¼ treÅÄ!

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

PokaÅ¼ treÅÄ!