Pokaż treść!

Dop³aci³a zacna matrona w oczach naszych d³ugu ostatniego,
ale tylko¿ generalny d³ug œmiertelnoœci na nas wszytkich
wywo³any (hominem Deus paravit ad humana) zap³aciwszy,
inszych swoich oblig nie zap³a œmiertelnoœci¹ zara-
¿ona zniknê³a Nie.
a nastêpnie zamkniête:
Tak wiele pooddawawszy, toæ podobno tam z sob¹ nic nie wziê-
³a i go³ot¹ z œwiata zesz³a Nie. Wziê³a...
Niew¹tpliwie wiêc zastosowa³ Sarbiewski imitacjê rozumiej¹c¹.
Podda³ swój wzór analizie, zrozumia³ zasadê, wedle której zosta³
on zorganizowany, nie ograniczy³ siê do przejêcia konkretnych elementów,
daj¹cych siê zastosowaæ w nowych okolicznoœciach, ale
twórczo rozwin¹³ wzorzec. Odrêbn¹ spraw¹ jest ocena efektu imitacji,
jaki osi¹gn¹³. Na pewno umia³ dostrzec w mowie Ossoliñskiego
to, co istotnie by³o w niej najpiêkniejsze, gdy¿ rzeczywiœcie prooemium
mowy na pogrzebie biskupa Szyszkowskiego wyró¿nia siê
pomys³owoœci¹, starannoœci¹ i wdziêkiem opracowania. Czy jednak
dostrzeg³szy wa¿ne cechy wzoru, umia³ je artystycznie przetworzyæ,
czy te¿ pope³ni³ podstawowy grzech imitacji jednowzorcowej, wyolbrzymiaj¹c
tylko jedn¹ cechê charakterystyczn¹ wzoru, traktuj¹c
j¹ powierzchownie Wydaje siê, ¿e nieco uwiod³a Sarbiewskiego
³atwoœæ reprodukowania odkrytego porz¹dku, ³atwoœæ amplifikacji
i swoboda we wprowadzaniu nowych tematów. Byæ mo¿e nawet
sam zdawa³ sobie z tego sprawê. Tekst siê w pewnym momencie urywa,
autor zapisa³: „etc., etc”.
Mo¿liwe jest równie¿ inne wyjaœnienie przerwania zapisu mowy
w³aœnie w momencie, w którym, wed³ug dyspozycji narzuconej
przez wzorzec, po s³owach o „wielkim i wiecznym pokoju”, jaki
zmar³a zyska³a po œmierci, powinien pojawiæ siê opis jej niebiañskiej
szczêœliwoœci. Przecie¿ ten w³aœnie fragment oracji Ossoliñskiego
zosta³ przez Sarbiewskiego ju¿ raz wykorzystany, na pogrzebie
Jana Bartnickiego, a na marginesie przy tych samych s³owach
znalaz³ siê dopisek: „n[ota] b[ene]”. By³by to wiêc po prostu
77