Pokaż treść!

p[rzyjacie]la. Aleæ on ju¿ tego i po mi³ej ma³¿once i po wszytkich
nie potrzebuje, pewnie z grobu zakonnego œmie zawo³aæ:
nemo me lacrimis decoret, nec funera flendo faxit. Boæ
siê to tylko ci cudzymi okupuj¹ ³zami, którzy albo straconego
marnie wieku d³ugów wyp³aciæ inaczej nie mog¹, albo w tak
dalek¹ drogê dostatecznej sobie z pobo¿nych ucznków nie
przygotowali prowizyji, ale œ[wiêtej] p[amiêci] M[oœci] P[an]
B[artnicki] tak wiek swój w wierze œwiêtej i w us³udze R[zeczy]p[ospolitej]
i w pozyskaniu przyjaŸni ludzkiej prowadzi³
[...] tak siê porz¹nnie w tê dalek¹ drogê wyprawi³, ¿e bezpiecznie
o tym viaticum zaszed³ do nieba.
Uzasadnienie odrzucenia ¿alu nie jest ju¿ kategorycznym „rozkazaniem”,
ale s¹dem znajduj¹cym wsparcie w wyjaœnieniu dostarczonym
przez spo³ecznoœæ, akceptuj¹c¹ tak¹ postawê. To równie¿
w imieniu tej spo³ecznoœci mówca wypowiada dalej pochwa³ê zmar-
³ego, czerpi¹c dowody z jego czynów. W³aœciwie wszystkie one daj¹
siê sprowadziæ do cnoty pobo¿noœci. To tu mówca przedstawia jako
pierwsz¹ zas³ugê zmar³ego jego pobo¿n¹ fundacjê, a dalej powtarzaj¹ce
siê gesty rozliczenia siê z dobrami doczesnymi wziête wprost
z chrzeœcijañskiej artis bene moriendi: zaopatrzenie ma³¿onki,
krewnych i zakonników. S¹ to dowody uzasadniaj¹ce przekonanie,
¿e jego dusza trafi³a do nieba. Dopiero po ich wyliczeniu, stanowi¹cym
amplifikacjê wzorca, orator powraca do zdañ zaczerpniêtych
z Ossoliñskiego. Ale nadal tylko streszcza, a nie cytuje, s³owa
przypisywane zmar³emu:
[...] poniewa¿ go tant pietatis tituli w grób zaprowadzi-
³y, z którego ostateczn¹ i ¿a³osnej ma³¿once, i wszystkim wobec
daj¹c waletê, ukazuje nam, i¿ szczêœliwie swoje mortalia
clausit, ¿e ju¿ po tak niepewnym na tym œwiecie ¿yciu pewny
a wieczny pokój odnosi. Tak szczêœliwy pokój, ¿e ju¿ w nim
rozkoszy œwiatowych nie pragnie, z szczêœciem siê przed zawisn¹
inwidyj¹ nie kryje, z³oœliwych siê jêzyków, cudze sprawy
przewrotnie szacuj¹cych, nie lêka. Zgo³a ta stan¹³,
gdzie od wszytkich niedoskona³oœci aeviternam otrzyma³ vaca-
73