Pokaż treść!

Nieprzypadkowo nieliczne pojawiaj¹ce siê w oracji podstolego ³aciñskie
zwroty wzmacniaj¹ w³aœnie to przeciwstawienie. Z jednej
strony trophea okreœlaj¹ce prawdziwy Koœció³, a z drugiej desolatio
abominationis. Jest to wyra¿enie pochodz¹ce z ³aciny koœcielnej:
desolatio, -onis (f) РsamotnoϾ, spustoszenia, obrazowo pustkowie,
pustynia; abominatio, -onis (f) – bezecnoœæ, wyklêcie, przeklêcie.
Czêsto pojawia siê w Biblii, zwykle w odwróconej postaci,
jako abominatio desolationis, np. w proroctwie Daniela (9,27;
11,31): „[...] a w pó³ tygodnia ustanie ofiara i ofiarowanie i bêdzie
w koœciele obrzyd³oœæ spustoszenia i a¿ do skoñczenia i koñca bêdzie
trwaæ spustoszenie” i w nawi¹zuj¹cych do niego s³owach
z ewangelii Mateusza (24,15): „Gdy tedy ujrzycie brzyd³oœæ spustoszenia,
która jest opowiedziana przez Daniela proroka, stoj¹c¹
na miejscu œwiêtym [...]” i Marka (13,14). W zgodnych przekazach
ewangelistów przywo³anie przez Chrystusa s³ów proroctwa towarzyszy
zapowiedzi zburzenia Jerozolimy, którego opis wype³nia
kolejne wersety. Jednak wedle anagogicznej interpretacji tekstu
biblijnego jest to jednoczeœnie zapowiedŸ apokalipsy. Takie w³aœnie,
skojarzone z koñcem czasów, znaczenie zwrotu „abominatio desolationis”
funkcjonuje jako „termin techniczny dla stylu apokaliptycznego
na okreœlenie bo¿yszcza lub zdarzenia, które w skutkach
swych powoduje profanacjê œwi¹tyni, a tym samym obra¿a uczucia
religijne ¯ydów” 41 .
Wskazane miejsca biblijne by³y poddawane rozlicznym odczytaniom,
wyjaœniali je ju¿ ojcowie Koœcio³a. Komentarze ich zosta-
³y zebrane m.in. przez œw. Tomasza z Akwinu w Catena aurea,
a chocia¿ dzie³o to nie obejmuje dziœ odnosz¹cych siê do proroctwa
Daniela fragmentów ewangelii Mateusza i Marka, to z powodzeniem
zastêpuje ten brak analiza miejsca z ewangelii £ukasza
(21,6), zawieraj¹cego s³owa Chrystusa: „Z tego, na co patrzycie,
przyjd¹ dni, w które nie bêdzie zostawion kamieñ na kamieniu,
który by nie by³ rozwalon”. Cytuj¹c œw. Augustyna, Tomasz z Akwinu
odnosi ten fragment wprost do ksiêgi Daniela i dwóch ewange-
41
Podrêczna encyklopedia biblijna. Red. ks. E. D¹browski. T. 1: A–£.
Poznañ 1959, s. 201.
29