12.07.2015 Views

Diez maneras de proteger a los trabajadores en situación ... - Accem

Diez maneras de proteger a los trabajadores en situación ... - Accem

Diez maneras de proteger a los trabajadores en situación ... - Accem

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Diez</strong> Maneras <strong>de</strong> Proteger a <strong>los</strong> Trabajadores Inmigrantes <strong>en</strong> Situación Irregular27En 2004, el On<strong>de</strong>rsteuningsKomitee Illegale Arbei<strong>de</strong>rs(OKIA) publicó un libro 13 sobre las condiciones laboralesy sociales <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregularque trabajaban <strong>en</strong> <strong>los</strong> inverna<strong>de</strong>ros <strong>de</strong> La Haya durante<strong>los</strong> periodos 1990-1991 y 2001-2002. El c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> lainvestigación fue la realización <strong>de</strong> <strong>en</strong>trevistas a aproximadam<strong>en</strong>teci<strong>en</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular quehabían trabajado <strong>en</strong> uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> dos periodos.Dos <strong>de</strong>sarrol<strong>los</strong> clave <strong>de</strong> la década <strong>de</strong> <strong>los</strong> 90 fueron elincrem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la presión sobre <strong>los</strong> agricultores paraproducir por un coste más bajo y cambios <strong>en</strong> la legislaciónlaboral y <strong>de</strong> inmigración. La Ley Holan<strong>de</strong>sa quese aprobó <strong>en</strong> 1998, <strong>de</strong>tuvo el acceso <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong><strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular a una relación laboral formal.Hasta <strong>en</strong>tonces, <strong>los</strong> empresarios pagaban impuestosy cotizaban por <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular(ver más arriba). La aprobación <strong>de</strong> dicha ley significó queaunque estos <strong>trabajadores</strong> siguieron si<strong>en</strong>do empleados,ya no podían contratarles ni cesarles formalm<strong>en</strong>te yaque <strong>los</strong> empresarios ya no cotizaban por el<strong>los</strong> ni pagabantasas.Asimismo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1998, las ag<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> empleo temporalya no t<strong>en</strong>ían que t<strong>en</strong>er lic<strong>en</strong>cia, por lo que cualquierapodía abrir una. Se abrieron miles <strong>de</strong> ag<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>trabajo temporal y la compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> subcontratistasque ofrecían <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> más baratos conmás rapi<strong>de</strong>z llevó a un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l ritmo laboral y auna presión sobre <strong>los</strong> salarios. La posición <strong>de</strong>bilitada <strong>de</strong><strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular les hizo aún másatractivos para <strong>en</strong>cajar <strong>en</strong> este sistema.Mi<strong>en</strong>tras que <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>de</strong> principios <strong>de</strong> <strong>los</strong> 90estaban contratados <strong>en</strong> su mayoría directam<strong>en</strong>te por <strong>los</strong>agricultores, hoy día trabajan para ag<strong>en</strong>cias temporales,explica Marijke Bijl <strong>de</strong>l OKIA, uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> autores <strong>de</strong> esteinforme. El agricultor solía contratar al trabajador ytrabajaba para él durante un año o más. Pero actualm<strong>en</strong>tecontratan a subcontratistas que solo contratan a<strong>trabajadores</strong> que están disponibles y a <strong>los</strong> que se pue<strong>de</strong><strong>de</strong>spedir con facilidad porque siempre hay algui<strong>en</strong> másque ocupa su lugar. El ritmo <strong>de</strong> trabajo también haaum<strong>en</strong>tado, lo que hace más probable que <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong>sufran <strong>de</strong> complicaciones <strong>de</strong> salud <strong>de</strong>bido a unincrem<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l esfuerzo físico.En relación a esta <strong>de</strong>gradación g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> las condicioneslaborales está el cambio <strong>en</strong> la disposición <strong>de</strong> <strong>los</strong><strong>trabajadores</strong> a <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>rse <strong>de</strong> la explotación. El estudioilustra que a principios <strong>de</strong> <strong>los</strong> años 90 <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong>,aunque <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular, se inclinaban por acudira <strong>los</strong> tribunales y a veces organizaban protestas informales<strong>en</strong> sus puestos <strong>de</strong> trabajo. Esto ya no ocurre. Estopue<strong>de</strong> explicarse parcialm<strong>en</strong>te por el hecho <strong>de</strong> que <strong>los</strong><strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular ya no ti<strong>en</strong><strong>en</strong> número<strong>de</strong> la seguridad social, lo que dificulta <strong>en</strong>ormem<strong>en</strong>teprobar que están empleados y también porque se lespue<strong>de</strong> reemplazar con mayor facilidad. Esto pue<strong>de</strong> percibirsecomo una consecu<strong>en</strong>cia perversa <strong>de</strong> <strong>los</strong> cambiospolíticos, cuyo objetivo era combatir el trabajo ilegalpero que ha increm<strong>en</strong>tado la precariedad <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong><strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular y les ha forzado aún más ala marginalidad al quitarles sus medios <strong>de</strong> protección.Con la realización <strong>de</strong> este estudio, OKIA <strong>en</strong>fatizó <strong>de</strong>s<strong>de</strong>el principio que <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>de</strong>berían haber sido elc<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> todo. Se argum<strong>en</strong>tó que la información obt<strong>en</strong>ida<strong>de</strong> <strong>los</strong> propios <strong>trabajadores</strong> <strong>de</strong>bería haber sido la másrepres<strong>en</strong>tativa.Para obt<strong>en</strong>er este tipo <strong>de</strong> información, OKI <strong>en</strong>trevistó aci<strong>en</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular. Aunque OKIA sehabía construido una sólida reputación trabajando y <strong>de</strong>f<strong>en</strong>di<strong>en</strong>doa <strong>los</strong> <strong>trabajadores</strong> <strong>en</strong> <strong>situación</strong> irregular, fue muydifícil <strong>en</strong>contrar la cantidad sufici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> participantes quecumplies<strong>en</strong> <strong>los</strong> criterios necesarios <strong>de</strong> haber trabajado <strong>en</strong>el sector agrícola durante <strong>los</strong> periodos <strong>de</strong> tiempo m<strong>en</strong>cionadosmás arriba.Finalm<strong>en</strong>te, OKIA pudo reunir a 103 participantes graciasa su propia red así como gracias a sus contactos conotros <strong>trabajadores</strong> sociales, organizaciones <strong>de</strong> inmigrantes,c<strong>en</strong>tros comunitarios, el Ejército <strong>de</strong> Salvación y personalsanitario. Uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> investigadores había sido un trabajadorindocum<strong>en</strong>tado <strong>de</strong>l sector agrario, y <strong>los</strong> dos investigadores13Véase Ahmed B<strong>en</strong>seddik y Marijke Bijl, Onzichtbaar achter glas: On<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> bijdrage van illegal<strong>en</strong> in <strong>de</strong> glastuinbouw van hetWestland (D<strong>en</strong> Haag: Stek – voor stad <strong>en</strong> kerk and OKIA, 2004). Para más información sobre la publicación, consulte www.steknet.nl.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!