aspekte van die naamwoordkonstruksie in griekwa-afrikaans
aspekte van die naamwoordkonstruksie in griekwa-afrikaans
aspekte van die naamwoordkonstruksie in griekwa-afrikaans
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Die betreklike voornaamwoorde war, waarvoor, (vir) wie, daarvoor, en vir dit vorm 'n<br />
oorgang na <strong>die</strong> kategorie voegwoorde, aangesien betreklike voornaamwoorde soos<br />
voegwoorde (bv. dat, omdat) aandui dat 'n bys<strong>in</strong> saam met 'n hoofs<strong>in</strong> gebruik word; <strong>die</strong><br />
voornaamwoorde verwys anafories na <strong>die</strong> naamwoorde en verrig dus 'n voegwoordelike<br />
funksie.<br />
Die volgende voorbeelde kom <strong>in</strong> <strong>die</strong> Griekwa-Afrikaanse tekste voor:<br />
<strong>die</strong> baas war hier saam met my werk...hy behoort ook aan daai kerk (A3 23)<br />
..dis nou aI werk war ek doen, enne <strong>die</strong> baas het my nou daarvoor hier (A5 32)<br />
In <strong>die</strong> tekste word <strong>die</strong> betreklike voomaamwoord war grotendeels gebruik as betreklike<br />
konstruksie met 'n naarnwoordstuk as antesedent en 'n beperkende bys<strong>in</strong> (40 uit 60) :<br />
..<strong>die</strong> wasgoed war daar hang (A2 17)<br />
..my kj<strong>in</strong>ners, war hier agtergebly het (A6 4 I7:68)<br />
Wie as betreklike woord vir menslike antesedente saam met se word nerens aangetref nie:<br />
<strong>die</strong> ene war <strong>die</strong> ham soe gawees het (A2 16)<br />
(teenoor: <strong>die</strong> ene wiese hand so gewees het)<br />
Die betreklike woord wat verwys na rnenslike rowel as nie-menslike referente :<br />
Adam Kok, war op 'n stadium gestaan het (A 1 6)<br />
<strong>die</strong> hoIlieday war<strong>die</strong> baas nou see toe gaan (AS 33)<br />
<strong>die</strong> "wier" warhuIIe my naam op geteken het (A6 416:23)<br />
<strong>die</strong> kokery warek doen (C462:48)<br />
Die betreklike woord wat word <strong>in</strong> <strong>die</strong> ko<strong>in</strong>e dikwels as tydsverwys<strong>in</strong>gsadjunk <strong>in</strong> <strong>die</strong> plek <strong>van</strong><br />
toe gebruik. In <strong>die</strong> ontlede tekste is gev<strong>in</strong>d dat toe deurgaans met wat ver<strong>van</strong>g word:<br />
<strong>die</strong> dag war ek hier kom (A2 17)<br />
dis eers war ek getrou het (A2 19)<br />
..was <strong>in</strong> n<strong>in</strong>eteen veertag gewees.. war ek hom gemaak het (A6 416:25)<br />
In <strong>die</strong> ko<strong>in</strong>e funksioneer <strong>die</strong> onbepaalde voornaamwoorde iemand, al, dit, iets, almal,<br />
enigiets, niks, <strong>die</strong>tgene) onder andere as antesedente. In <strong>die</strong> ontlede tekste is gev<strong>in</strong>d dat<br />
iemand en niemand dikwels met eenofnie een ver<strong>van</strong>g word:<br />
71