HERMENEUS jrg 56-1984 nummer 2 - Tresoar

zichzelf begeleidend op een zelfgebouwde
lier, terwijl Galatea op een
Triton of ander zeedier over zee zijn
amoureu/e toenadering ontvlucht. Op
de hierbij afgebeelde schildering uit
Pompeii, nu in het museum van Napels,
wordt het contact tussen de Cycloop en
Galatea in stand gehouden door Eros,
die een brief komt afleveren (afb. 24).
Op een helaas verloren schildering, die
wel in een tekening bewaard is gebleven,
in het huis van Livia op de Palatijn
in Rome waagt de Cycloop zich in het
water om zijn geliefde te bereiken (afb.
25).
Afb. 25. Polyphemus tracht Galatea te bereiken.
Tekening van muurschildering (nu verloren)
in huis van Livia op de Palatijn in Rome.
Eind 1e eeuw v.Chr.
Op een mozaïek uit Cordova in Spanje,
32 te dateren rond 200, zit Polyphemus
naast Galatea (afb. 26). Hij houdt in
zijn linkerhand een lange staf en strekt
zijn rechterhand uit naar de Nereïde.
Afb. 26. Polyphemus en Galatea. Mozaiek uit
Cordova (Spanje). Begin 2e eeuw.
Over zijn knieën ligt een pantervel en
naast hem is een syrinx (herdersfluit)
afgebeeld. Op zijn voorhoofd is een
derde oog aangebracht, dat evenals de
overige twee geopend is.
Galatea zit op een ketos, een zeemonster,
dat vaak als rijdier door de bewoners
van de zee wordt gebruikt. Zij is
slechts weinig kleiner dan de Cycloop,
die als een atletische Herakles en niet
zozeer als een afstotelijk monster is
afgebeeld.
Een nieuw element, dat diende om
aan de verhouding van beide geliefden
een grotere dramatische dimensie toe te
voegen, danken we aan Ovidius. Hij
voerde de herdersjongen Acis in (Metamorphoses
XIII, 750-897), die verliefd
was op Galatea en door de Cycloop uit
jaloezie werd gedood, waarna hij in een
rivier (de Acis) werd veranderd. Reproduceerbare
afbeeldingen zijn van dit
verhaal niet beschikbaar. Deze versie,
die in de latere kunst (literatuur, muziek
en schilderkunst) nog een geweldige
navolging heeft gekend, is de enige,
waarin de liefdesgeschiedenis tot een
37/93