HERMENEUS jrg 56-1984 nummer 2 - Tresoar

Opdracht 4
Veel en ree! later - als de mensen niet meer zo geloven in de verhalen over hun goden -
beschrijft de Romeinse dichter Lucretius de vulkaan de Etna. Lees de tekst door en
beantwoord de vragen,
(Lucretius, De Rerum Natura, VI. 680-702).
Nu zal ik uiteenzetten hoe het vuur plotseling in beweging komt en uit de uitgestrekte vuurmonden
van de Aetna naar buiten blaast. In de eerste plaats is de hele berg hol; hij steunt op grotten van
graniet. In alle grotten is lucht en wind, want lucht wordt wind, als hij in beweging wordt gezet. Als
de wind warm wordt en al het gesteente eromheen en de aarde, waar hij maar langs komt, verhit en
als hij daaruit een vuur slaat - heet met snelle vlammen -, dan komt hij omhoog en schiet hoog op
uit de vulkaan.
Over grote afstand voert hij hitte met zich mee, overal verspreidt hij as, alles hult hij ineen dichte
rook. Ongelooflijk zware rotsblokken stoot hij uit; daaruit blijkt de kracht van de luchtstroom. Voor
een groot deel breekt de zee zijn golven op de wortels van die berg en zuigt zijn branding terug.
Vanuit deze zee reiken grotten tot diep onder de vulkaan.
Hier dringt de wind diep in door vanuit de open zee en blaast dan naar buiten, vlammen
verheffend en rotsblokken en wolken zand met zich meevoerend. Want op de top van de vulkaan zijn
kraters, zoals de mensen daar zeggen; wij noemen dat keel of mond.
1. Waardoor ontstaat volgens Lucretius het vuur in de vulkaan?
2. Waarmee is ‘de wind’ van Lucretius te vergelijken in een smederij?
3. Zoek op wal ‘krater’ oorspronkelijk in her Grieks betekende.
Waarom wordt de ‘mond’ van een vulkaan ‘krater’ genoemd?
4. Waarmee zou de ‘krater’ van een vulkaan vergeleken kunnen worden in een smederij?
5. Zoek op hoe tegenwoordig een vulkaanuitbarsting wordt verklaard.
Opdracht 5
Het woord Cycloop is Grieks en is opgebouwd uit twee andere woorden: kuklos (rond)
en ops (oog). Zijn naam betekent dus letterlijk ‘rond-oog’. En dat is meteen het
voornaamste kenmerk: Cyclopen hebben één groot rond oog, meestal midden op hun
voorhoofd afgebeeld.
De stam van het woord kuklos (rond) vinden we in veel woorden van de moderne
talen terug. Dat gebeurde via het Latijn, waar de Griekse stam kukl- geschreven
werd als cycl-. Ken je de volgende woorden?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1. Reus met 1 oog
2. Kringloop
3. Fiets (Engels)
4. Fiets (Frans)
5. Wielersport
6. Veldrit voor wielrenners
7. Rondzendbrief van de Paus van Rome
8. Het weer in omloop brengen van oud
materiaal
9. Wervelstorm
10. Kring van eilanden in de Griekse Zee
11. Reeks boeken waarin in alfabetische volgorde
de ronde wordt gedaan langs allerlei
vormen van kennis.
65/121