HERMENEUS jrg 56-1984 nummer 2 - Tresoar

zijn schepper ontstaan of zijn de beeldende kunstenaars van de 19e eeuw of de
Fransen in de loop der eeuwen tot een realistischer weergave van de Cycloop
gekomen?
De Cycloop in de 17e eeuw
Het is niet goed mogelijk om hier de figuur van Polyphemus door de hele Franse
kunst te volgen. Toch lijkt het nuttig om een aantal schilderijen uit de 17e eeuw aan
te halen, om vervolgens de evolutie in de 18e eeuw vluchtig te bespreken, aangezien
algemeen wordt aangenomen, dat die de 19e eeuw aankondigt. Tenslotte zullen een
paar afzonderlijke werken uit de 19e eeuw besproken worden, om aldus aan Redons
Cycloop enig perspectief te geven.
Het verhaal van de verliefde Cycloop wordt in Frankrijk in de 17e eeuw nogal eens
geschilderd en kan in de tijd van de Franse rococo tot een van de meest uitgebeelde
scènes gerekend worden. 4
In Nicolas Poussins (1594-1665) ‘Acis en Galatea’ (Dublin, National Gallery)
domineert de Cycloop; hij is iets groter dan de hem omringende zeenimfen en
Tritonen. Maar Polyphemus, die rustig op zijn fluit speelt, ziet er niet onheilspellend
uit. Heel anders is Poussins Tolyphemus’ (afb. 3), die door toedoen van Diderot in de
Afb. 3. Nic. Poussin, Polyphemus. Hermitage Leningrad.
Hermitage te Leningrad terecht kwam. Hier gaat het niet meer om de sentimentele
tegenstelling tussen de verliefde Cycloop en de mooie, sierlijke zeenimf. Het beeld
wordt beheerst door een op een heuvel gezeten Polyphemus, die met de rug naar de
toeschouwer zijn fluit bespeelt, terwijl op de voorgrond een Arcadisch landschap te
zien is.
47/103