HERMENEUS jrg 56-1984 nummer 2 - Tresoar

dram«tisch climax is uitgewerkt. In de
andere gevallen gaat het steeds slechts
om het amoureuze spel tussen Nereïde
en Cycloop, waarbij iedere bewerker,
dichter of beeldend kunstenaar, zich op
eigen wijze de afloop van het verhaal
kon voorstellen. Maar hoe die afloop
ook werd verbeeld, variërend van een
strikte afwijzing door Galatea tot een
gelukkige vereniging van beide geliefden,
duidelijk is, dat hier een mensenvretend
monster, dat zich van geen
enkele wet, noch goddelijk noch menselijk,
iets aantrekt, niet meer op zijn
plaats is. Ook al heeft hij een enkele keer
nog drie ogen, toch vertoont hij steeds
meer het karakter van een domme en
onhandige maar toch goedmoedige lobbes.
En dat de onmogelijk lijkende liefde
tussen beiden toch ook nog wel eens kan
eindigen in een ‘happy ending’ blijkt uit
een Pompeiaanse muurschildering,
waarop Galatea en Polyphemus zijn afgebeeld
in een innige ‘eindeloze’ omhelzing
(afb. 27).
Afb. 27. Polyphemus en Galatea. Muurschildering
uit de Casa della caccia antica in
Pompeii, 1e eeuw. Napels, Museo Nazionale.
38/94
Een keuze uit de geraadpleegde
literatuur
B. Andreae, Odysseus. Archeologie des europäischen
Menschenbildes. Frankfurt, 1982.
B. Conticello en B. Andreae, Die Skulpturen
von Sperlonga (Antike Plastik, Lieferung 14).
Berlijn, 1974.
E. Bradford, Ulysses found. Londen, 1963.
Fr. Brommer, Odysseus, Die Taten und Leiden
des Helden in antiker Kunst und Literatur.
Darmstadt. 1983.
B. Frellmann, Die antiken Darstellungen des
Polyphemabenteuers (Münchener archäologische
Studiën, 5). München, 1972.
M. I. Finley, The world of Odysseus. Harmondsworth,
1962.
R. Hampe, Sperlonga und Vergil (Schriften zur
antiken Mythologie, 1). Mainz, 1972. Zie ook
recensie van B. Andreae in: Gnomon, 45, 1973,
84-88.
J. H. Jongkees en W. J. Verdenius, Platenatlas
bij Homerus. Haarlem, 1955.
E. Lessing (cd.). Die Odyssee. Homers Epos in
Bildern erzählt. Bazel-Wenen, 1966 2 . Zie
vooral: H. Sichtermann, Die Bilderwelt der
Odyssee. Ueber die bildlichen Darstellungen des
odysseischen Sagenkreises, 211-233.
G. Säflund, The Polyphemus and Scylla Groups
at Sperlonga. Stockholm, 1972.
Margaret R. Scherer, The legends of Troy in art
and literature. New York en Londen, 1963.
W. B. Stanford, The Ulysses theme. A study in
the adaptability of a traditional hero. Oxford,
1963.
W. B. Stanford en J. V. Luce, The quest for
Ulysses. Londen, 1974.
Odette Touchefeu-Meynier, Thèmes odysséens
dans l’art antique. Parijs, 1968.
Noten
l. Strabon (Geographica 1,2,15) geeft als zijn
mening, dat de zwerftochten van Odysseus
zich moeten hebben afgespeeld in het
westelijk deel van de Middellandse Zee. V.
Bérard (Les navigations d’Ulysse. 4 delen.
Parijs, 1927-1929) meent, dat Homerus
reële locaties beschrijft, die dan ook terug
te vinden moeten zijn. E. Bradford (Ulysses
found. Londen, 1963) ontleend aan Homerus
gegevens voor windrichtingen en zeilroutes
en zeilde de route van Odysseus na.
J. V. Luce (in: Stanford-Luce, Quest, 118
e.v.) meent, dat een aantal passages bij
Homerus gebaseerd zijn op de beschrijving
van werkelijke plaatsen in Zuid-Italië. De
bron van deze gegevens moeten gezocht
worden bij de Mykeense zeevaarders en
vroegste Griekse kolonisten. Maar ook de
sprookjestheorie heeft nog steeds aanhan-